logo arlima

Abbon de Fleury

Abbo

Biographie

Né à Orléans vers 940 — Mort à La Réole en 1004

Moine bénédictin et théologien

Bibliographie

Recueils
  • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 139)
    Tome 139 [GB: ex. 1] [IA: ex. 1]
  • Abbonis Floriacensis Opera inedita, éd. A. van de Vyver. I. Syllogismorum categoricorum et hypotheticorum enodatio, uitgave verzorgd door R. Raes, Brugge, De Tempel (Rijks universiteit te Gent. Werken uitgegeven door de faculteit Van de Letteren en Wijsbegeerte, 140), 1966, 95 p.
  • Abbonis Floriacensis Miscellanea de computo, de astronomia et de cosmographia secundum codicem Berolinensem Phill. 1833 edidit Alfred Lohr; introductionem historicam addidit Barbara Obrist, Turnhout, Brepols (Corpus Christianorum. Continuatio Mediaevalis, 300), 2019, lxxxv + 199 p.
Généralités
  • Cordoliani, Alfred, et Gillette Tyl-Labory, « Abbon de Fleury », Dictionnaire des lettres françaises: le Moyen Âge, éd. Geneviève Hasenohr et Michel Zink, Paris, Fayard, 1992, p. 1-2.
    Réimpression:
    • Paris, Fayard (La Pochothèque), 1994
  • Cousin, Patrice, Abbon de Fleury-sur-Loire: un savant, un pasteur, un martyr à la fin du Xe siècle, Paris, Lethielleux, 1954, 240 p. + [1] f.
  • Cuissard-Gaucheron, « L'école de Fleury-sur-Loire à la fin du Xe siècle et son influence », Mémoires de la Société archéologique et historique de l'Orléanais, 14, 1875.
  • Dachowski, Elizabeth, First Among Abbots: The Career of Abbo of Fleury, Washington, Catholic University of America Press, 2008, xii + 299 p.
  • Dufour, Annie, et Gillette Labory, éd., Abbon, un abbé de l'an Mil, Turnhout, Brepols (Bibliothèque d'histoire culturelle du Moyen Âge, 6), 2008, 468 p.
    Compte rendu: Sébastien Barret, dans Le Moyen Âge, 117:1, 2011, p. 177-178. [Gallica] DOI: 10.3917/rma.171.0117
  • Dufour, Jean, « "Pio Abbone orbati sumus": l'annonce du décès d'Abbon, abbé de Fleury (1004) », L'écrit dans la société médiévale: textes en hommage à Lucie Fossier, Paris, Éditions du CNRS, 1991, p. 25-38.
  • Engelen, Eva-Maria, Zeit, Zahl und Bild: Studien zur Verbindung von Philosophie und Wissenschaft bei Abbo von Fleury, Berlin, De Gruyter (Philosophie und Wissenschaft, 2), 1993, 171 p.
  • Foulques de Villaret, A. de, « L'enseignement des lettres et des sciences dans l'Orléanais depuis les premiers siècles du christianisme jusqu'à la fondation de l'Université d'Orléans », Mémoires de la Société archéologique et historique de l'Orléanais, 14, 1875, p. 299-440. [Gallica] [GB] [IA]
  • Germann, Nadja, De temporum ratione: Quadrivium und Gotteserkenntnis am Beispiel Abbos von Fleury und Hermanns von Reichenau, Leiden et Boston, Brill (Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters, 89), 2006, xii + 384 p. + [8] f. de pl.
  • Mostert, Marco, The Political Theology of Abbo Of Fleury: A Study of the Ideas about Society and Law of the Tenth-Century Monastic Reform Movement, Hilversum, Verloren (Middeleeuwse studies en bronnen, 2), 1987, 224 p.
  • Obrist, Barbara, éd., Abbon de Fleury: philosophie, sciences et comput autour de l'an mil. Actes des journées organisées par le Centre d'histoire des sciences et des philosophies arabes et médiévales, CNRS, EPHE, Université Paris 7, [avril 2002], Paris et Villejuif, Cahiers du centre d'histoire des sciences et des philosophies arabes et médiévales (Oriens-occidens, 6), 2004, 254 p.
  • Pardiac, J.-B., Histoire de saint Abbon abbé de Fleury-sur-Loire et martyr à La Réole en 1004 avec une introduction sur le Xe siècle, Paris, Lecoffre, 1872, [vii] + 594 p. [GB] [IA]
  • van de Vyver, A., « Les œuvres inédites d'Abbon de Fleury », Revue bénédictine, 47, 1935, p. 125-169.
  1. Quaestiones grammaticales

    Titre: 
    Date:Entre 975 et 985
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Abbon de Fleury, Questions grammaticales, texte établi, traduit et commenté par Anita Guerreau-Jalabert, Paris, Les Belles Lettres (Auteurs latins du Moyen Âge), 1982, 335 p.
    Traductions modernes
    • en français:
      • Guerreau-Jalabert 1982 (voir sous Éditions modernes)
    Études
    • Bradley, Henry, « On text of Abbo of Fleury's Quaestiones grammaticales », Proceedings of the British Academy, 10, 1922.
    • Guerreau-Jalabert, Anita, Recherches linguistiques et stylistiques sur la grammaire d'Abbon de Fleury, thèse de doctorat, Université de Paris IV-Sorbonne, 1980, 2 t., 458, 122 p.
  2. Passio sancti Edmundi

    Titre: 
    Date:987
    Commanditaire: 
    Dédicataire:Moines de Ramsey
    Langue:Latin
    Genre:Vie de saint
    Forme:Prose
    Contenu:Récit de la vie de saint Edmond, roi d'East Anglia et martyr († 869).
    Incipit:Incipit epistola passionis sancti Eadmundi regis et martyris.
    Domino sanctae metropolitanae Dorobernensis ecclesie, archiepiscopo Dunstano, vere moribus et aetate maturo, Abbo Floriacensis monachus levita, etsi indignus, a Christo Domino irriguum superius et irriguum inferius…
    Explicit:… ut nos cum sibi digne famulantibus expiet a peccatis quibus meremur supplicium, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum, Amen.
    Explicit passio sancti Eadmundi regis et martyris.
    Traductions:Ælfric of Eynsham, Passio sancti Edmundi regis (anglais)
    Traductions françaises anonymes
    Manuscrits
    1. New York, Morgan Library, 736 [⇛ Description]
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Corolla Sancti Eadmundi = The Garland of Saint Edmund, King and Martyr, edited, with a preface, by Lord Francis Hervey, London, Murray, 1907, lxiii + 672 p. (ici p. 6-59) [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
    Traductions modernes
    • en anglais:
      • Hervey 1907 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  3. Liber apologeticus

    Titre: 
    Date:994
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu:Apologie aux rois Hugues et Robert
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 139, col. 461-472)
      Tome 139 [GB: ex. 1] [IA: ex. 1]
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  4. Canones Abbonis

    Titre: 
    Date:Entre 994 et 996
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 139, col. 471-508)
      Tome 139 [GB: ex. 1] [IA: ex. 1]
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  5. Abrégé du Liber pontificalis

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
      • L'abrégé du Liber pontificalis d'Abbon de Fleury (vers 950-1004): une histoire des papes en l'an mil. Traduit et commenté par Louis-Marie Gantier, Bruxelles, Nauwelaerts; Louvain-la-Neuve, Collège Erasme; Leuven, Universiteitsbibliotheek (Bibliothèque de la Revue d'histoire ecclésiastique, 86), 2004, 268 p.
    Études
  6. Traités sur le soleil et les planètes

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  7. Catalogue d'étoiles

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  8. Commentaire du Calculus de Victorius d'Aquitaine

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Abbo of Fleury and Ramsey, Commentary on the Calculus of Victorius of Aquitaine, edited by A. M. Peden, London, British Academy; Oxford et New York, Oxford University Press (Auctores Britannici medii aevi, 15), 2003, liii + 159 p.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  9. Traité de comput

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Cordoliani, Alfred, « Les manuscrits de la bibliothèque de Berne provenant de l'Abbaye de Fleury au XIe siècle, le Comput d'Abbon », Zeitschrift für schweizerische Kirchengeschichte = Revue d'histoire ecclésiastique suisse, 52:2, 1958, p. 135-150.
  10. De syllogismis hypotheticis

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Abbo von Fleury, De syllogismis hypotheticis, textkritisch herausgegeben, übersetzt, eingeleitet und kommentiert von Franz Schupp, Leiden, New York et Köln, Brill (Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters, 56), 1997, lvi + 171 p.
    Traductions modernes
    • en allemand:
      • Schupp 1997 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  11. De bello Parisiaco

    Titre:De bello Parisiaco; Le siège de Paris
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Historiae Normannorum scriptores antiqui, res ab illis per Galliam, Angliam, Apuliam, Capuae principatum, Siciliam, et Orientem gestas explicantes, ab anno Christi DCCCXXXVIII. ad annum MCCXX. Insertae sunt monasteriorum fundationes variae, series episcoporum ac abbatum: genealogiae regum, ducum, comitum, et nobilium: plurima denique alia vetera, tam ad profanam quàm ad sacram illorum temporum historiam pertinentia. Ex mss. codd. omnia ferè nunc primum edidit Andreas Duchesnius Turonensis
      Lutetiae Parisiorum (Paris), Sebastianus Cramoisy, 1636-1649 (ici p. 35-48)
      ARLIMA: EA4028
      Exemplaires en ligne: [GB] [IA]
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
      • Collection des mémoires relatifs à l'histoire de France, depuis la fondation de la monarchie française jusqu'au 13e siècle; avec une introduction, des supplémens, des notices et des notes; par M. Guizot, professeur d'histoire moderne à l'Académie de Paris, Paris, Brière, t. 6, 1824. [GB]
      • Les derniers Carolingiens, 877-987: extraits des Annales de Saint-Bertin, d'Abbo, de Flodoard, de Richer, de Guillaume de Jumièges, etc. publiés par B. Zeller et C. Bayet, Paris, Hachette (L'histoire de France racontée par les contemporains), 1884, [iv] + 167 p. [GB] [IA]
        Traduction d'extraits.
    Études
  12. Lettres

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Deflou-Leca, Noëlle, « Regards sur les pratiques épistolaires dans le monde monastique: Abbon de Fleury, Constantin de Micy et quelques exemples ligériens (980-1030) », L'écrit monastique dans l'espace ligérien (Xe-XIIIe siècle): singularités, interférences et transferts documentaires, Rennes, Presses universitaires de Rennes (Histoire), 2018, p. 209-230.
    • Roumy, Franck, « Une collection canonique méconnue: l'Epistola XIV d'Abbon de Fleury », Proceedings of the Thirteenth International Congress of Medieval Canon Law, Esztergom, 3-8 August 2008, éd. Peter Erdö et Sz. Anzelm Szuromi, Città del Vaticano, Biblioteca apostolica vaticana (Monumenta iuris canonici), 2010, p. 207-226.
Répertoires bibliographiques
Permalien: https://arlima.net/no/643


Voir aussi:
> Wikidata: Q306658
> Jonas: intervenant/3061
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 4 mars 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter