logo arlima

Dialogus creaturarum

Bibliographie

Titres:Dialogus creaturarum; Contemptus sublimitatis; Destructorium vitiorum
Auteur:Attribué à Mayno dei Mayneri ou Nicolas de Pergamen
Date:Entre 1326 et la fin du XIVe siècle (Cardelle de Hartmann 2007)
Langue:Latin
Genre:Fable
Forme:Prose
Contenu:Série de 122 dialogues entre des êtres vivants, des astres, des métaux, etc.
Incipit: Prefacio in librum qui dicitur Dyalogus creaturarum moralizatus omni materie morali jocundo et edificativo modo applicabilis. Incipit feliciter. Quoniam sicut testatur Ysidorus in libro de summo bono libro in capitulo IIII dicens quod ex pulchritudine circumscripte nature…
Explicit:… quis ignobilis, quis sapiens, quis ideota, et de hoc non poteris recognoscere. Unde cogita, unde veneris, et erubesce, ubi es, et ingemisce, quo vadis, et pertimesce, ut superius revenire valeas, unde expulsus es. Quod nobis praestare dignetur ille, qui sine fine vivit et regnat per omnia secula seculorum. Amen.
Traductions: The dialoges of creatures moralysed (anglais)
Colart Mansion, Le dialogue des creatures (français)
Le dyalogue des creatures moraligié (français)
Jean Gontier, La destruction des vices (français)
Twespraec der creaturen (néerlandais)
Voir aussi:Fable ésopique
Manuscrits Éditions anciennes
  1. Dyalogus creaturarum moralizatus omni materie morali jocundo et edificativo modo applicabilis
    Gouda, Gerardus Leeu (Gheraert Leeu), 3 juin 1480
    ARLIMA: EA121   GW: M22260   ISTC: id00159100   USTC: 438381
    Exemplaire en ligne: [Gallica]
  2. Dyalogus creaturarum moralizatus omni materie morali jocundo et edificativo modo applicabilis
    Gouda, Gerardus Leeu (Gheraert Leeu), 6 juin 1481
    ARLIMA: EA122   GW: M22263   ISTC: id00159150   USTC: 435469
    Exemplaire en ligne: [Gallica]
  3. Dialogus creaturarum moralisatus
    Köln, Conrad Winters, 24 octobre 1481
    ARLIMA: EA123   GW: M22259   ISTC: id00159200   USTC: 740437
  4. Dialogus creaturarum moralisatus
    Gouda, Gerardus Leeu (Gheraert Leeu), 31 août 1482
    ARLIMA: EA124   GW: M22265   ISTC: id00159250   USTC: 435510
  5. Dialogus creaturarum moralisatus
    Stockholm, Johann Snel, 20 décembre 1483
    ARLIMA: EA125   GW: M22267   ISTC: id00159300   USTC: 300047
  6. Dialogus creaturarum moralisatus
    Antwerpen, Gerardus Leeu (Gheraert Leeu), 11 décembre 1486
    ARLIMA: EA126   GW: M22251   ISTC: id00159400   USTC: 435752
  7. Dialogus creaturarum moralisatus
    Antwerpen, Gerardus Leeu (Gheraert Leeu), 11 avril 1491
    ARLIMA: EA127   GW: M22253   ISTC: id00159450   USTC: 436070
  8. Destructorium vitiorum
    [Genève], Jean Belot, 1500
    ARLIMA: EA128   GW: M22256   ISTC: id00159500   USTC: 452297
  9. Dialogus creaturarum moralisatus
    [Köln], Retro Minores (Martin von Werden?), [vers 1505]
    ARLIMA: EA129   GW: M22255   ISTC: id00159520   USTC: 740438
    Références: Même éd. que USTC 641818?
  10. Destructorium vitiorum ex similitudine creaturarum exemplorum appropriatione per modum dialogi, auctoritatemque sacrarum Scripturarum, philosophorum et poetarum instructoriumque virtutum
    Lyon, Claude Nourry, 11 juin 1509
    ARLIMA: EA130   USTC: 155044
  11. Dialogus creaturarum moralizatus
    Paris, Philippe Pigouchet chez Jean Petit, 5 juin 1510
    ARLIMA: EA131   USTC: 180444
  12. Destructorium vitiorum ex similitudinum creaturarum, exemplorum appropriatione per modum dialogi, autoritatum que sacrarum scripturarum, philosophorum et Poetarum constructorium que virtutum noviter correctum
    Lyon, Claude Nourry, 14 septembre 1511
    ARLIMA: EA132   USTC: 155110
  13. Köln, [s. n.], [XVIIe s.?]
Éditions modernes
  • Die beiden ältesten lateinischen Fabelbücher des Mittelalters: des Bischofs Cyrillus "Speculum sapientiae" und des Nicolaus Pergamenus "Dialogus creaturarum", herausgegeben von Dr J. G. Th. Grässe, Tübingen, Gedruckt für den literarischen Verein in Stuttgart (Bibliothek des literarischen Vereins in Stuttgart, 148), 1880, 309 p. [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
    Réimpression:
    • Hildesheim, Olms, 1965
    Édition sur la base de l'édition de 1480.
  • Édition critique en préparation par Estrella Pérez Rodríguez et Carmen Cardelle de Hartmann
Traductions modernes
  • en allemand:
    • Die Zwiesprach der Tiere, München, Münchner Drucke, 1923, 78 p.
  • en suédois:
    • Dyalogus creaturarum moralizatus. Skapelsens sedelärande samtal 1483, Stockholm, Generalstabens litografiska anstalt, 1883.
      Facsimilé et traduction suédoise de l'édition de Stockholm, 1483.
    • Dyalogus creaturarum moralizatus, 1483. Skapelsens sedelärande samtal, 1483. Kommentarer: John Bernström. Översättning: Monica Hedlund, [s. l.], Michaelisgillet et Bra Böcker, [1983], 495 p.
      Facsimilé et traduction suédoise de l'édition de Stockholm, 1483.
Études
  • Brun, Laurent, « Une traduction française inconnue du Dialogus creaturarum: La destruction des vices de “maistre Jehan Gontier” », Reinardus, 23, 2010-2011, p. 48-64. DOI: 10.1075/rein.23.03bru
  • Cardelle de Hartmann, Carmen, Lateinische Dialoge 1200-1400. Literaturhistorische Studie und Repertorium, Leiden et Boston, Brill (Mittellateinische Studien und Texte, 37), 2007, xxx + 823 p. (ici p. 250-251 et 524-529, no R48)
  • Cardelle de Hartmann, Carmen, et Estrella Pérez Rodríguez, « Text im Wandel und editorische Praxis: der lateinische Contemptus sublimitatis (Dialogus creaturarum) in der handschriftlichen Überlieferung », Didaktisches Erzählen. Formen literarischer Belehrung in Orient und Okzident, éd. Regula Forster et Romy Günthart, Frankfurt am Main, Peter Lang, 2010, p. 21-40.
  • Carnes, Pack, Fable Scholarship: An Annotated Bibliography, New York, Garland (Garland Folklore Bibliographies, 8; Garland Reference Library of the Humanities, 367), 1985, 382 p.
  • Gorra, Egidio, « La novella della dama e dei tre papagalli », Romania, 21, 1892, p. 71-78. [JSTOR] [Persée] [Gallica] [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2] DOI: 10.3406/roma.1892.5706
  • Grubmüller, Klaus, Meister Esopus. Untersuchungen zu Geschichte und Funktion der Fabel im Mittelalter, Zürich et München, Artemis, 1973, 473 p.
  • Keyser, Paul de, « À propos de l'iconographie du Reinaert au XVe siècle, du Dialogus creaturarum 1480 au Reinke de Vos 1498 », Gutenberg Jahrbuch, 1939, p. 158-164.
  • Klemming, G. E., « Dialogus creaturarum moralizatus », Samlaren, 5, 1884, p. 36-42. [Rune]
  • Rajna, Pio, « Intorno al cosiddetto Dialogus creaturarum ed al suo autore. A proposito di una recente edizione (I) », Giornale storico della letteratura italiana, 3, 1884, p. 1-26. [GB] [HT] [IA]
  • Rajna, Pio, « Intorno al cosiddetto Dialogus creaturarum ed al suo autore. A proposito di una recente edizione (II) », Giornale storico della letteratura italiana, 4, 1884, p. 337-360. [GB] [HT] [IA]
  • Rajna, Pio, « Intorno al cosiddetto Dialogus creaturarum ed al suo autore (III) », Giornale storico della letteratura italiana, 10, 1887, p. 42-113. [GB] [HT] [IA]
  • Rajna, Pio, « Intorno al cosiddetto Dialogus creaturarum ed al suo autore (IV) », Giornale storico della letteratura italiana, 11, 1888, p. 41-73. [GB] [HT] [IA]
  • Rajna, Pio, Intorno al cosiddetto "Dialogus creaturarum" ed al suo autore, Firenze et Roma, Ermanno Loescher, 1888, 153 p.
    Réimpression des quatre articles précédents.
  • Vahlquist, Fredrik, « Paul Grijs – den förste svenske boktryckaren », Jean Gersons "Ars moriendi" = Om konsten att dö, éd. Markus Hagberg, Värnamo, Fälth och Hässler (Skara stiftshistoriska sällskaps skriftserie, 45), 2009, p. 69-90.
Répertoires bibliographiques
  • Carnes, Pack, Fable Scholarship: An Annotated Bibliography, New York, Garland (Garland Folklore Bibliographies, 8; Garland Reference Library of the Humanities, 367), 1985, 382 p.
  • Dicke, Gerd, et Klaus Grubmüller, Die Fabeln des Mittelalters und der frühen Neuzeit: ein Katalog der deutschen Versionen und ihrer lateinischen Entsprechungen, München, Fink (Münstersche Mittelalter-Schriften, 60), 1987, 891 p. [DS-BSB] [GB]
    Compte rendu: Klaus Speckenbach, dans Arbitrium, 6:3, 1988, p. 244-250. DOI: 10.1515/arbi.1988.6.3.244
  • Kaske, R. E., Arthur Groos et Michael W. Twomey, Medieval Christian Literary Imagery: A Guide to Interpretation, Toronto, Buffalo et London, University of Toronto Press (Toronto Medieval Bibliographies, 11), 1988, xxiii + 247 p. (ici p. 214-215) [IA]
Permalien: https://arlima.net/no/74


Voir aussi:
> Wikidata: Q1208511
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Compléments: Carmen Cardelle de Hartmann
Dernière mise à jour: 18 octobre 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter