logo arlima

Ecloga Theoduli

Bibliographie

Auteur:Parfois attribué à Théodule, évêque de Syrie au Ve siècle, ou à Gottschalk d'Orbais (IXe siècle)
Titre:Theodolus; Theodulus; Ecloga Theodoli; Ecloga Theoduli
Date:Xe siècle
Langue:Latin
Genre: 
Forme:344 hexamètres léonins
Contenu:Poème didactique dans lequel un berger païen (Pseustis, orig. d'Athènes) et une bergère chrétienne (Alithia, descendante de David) disputent sur les vertus propres au paganisme et au christianisme.
Incipit:Ethiopum terras iam fervida torruit aestas,
in cancro solis dum volvitur aureus axis;
compuleratque suas tiliae sub amena capellas
natus ab Athenis pastor cognomine Pseustis…
Explicit:… Treicius vates commovit pectine Manes;
te moveant lacrimae. iam tollit cornua Phoebe,
sol petit Oceanum, frigus succedit opacum,
desine quod restat, ne desperatio ledat.
Traductions:Tiaudelet (français)
Jean le Fèvre de Ressons, Theodolet (français)
Voir aussi:Fachon des figures du Livre de Teaudelet
Manuscrits
  1. Nottingham, University Library, Mi LM 2, f. 110v-116v [⇛ Description]
  2. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vaticani latini, 4794, f. 46r-65v (Qq) [⇛ Description]
Éditions anciennes
  1. Theodolus cum commento, s. l., 1487.
  2. Ecloga Theodoli, Iudoci Pelgrim et Henrici Jacobi, 1508.
  3. Theodoli cum commento, London, Wynkyn de Worde, 1515.
  4. Authores cum commento, Lyon, Eustachius Mareschal, 1519.
Éditions modernes
  • Theoduli eclogam e codicibus Parisinis et Marburgensi recensuit et prolegomenis instruxit August. Aemil. Alfr. Beck, Sangerhusiae, apud Ed. Dittmarium, 1836, 50 p. [GB] [IA]
  • Theoduli eclogam recensuit et prolegomenis instruxit prof. Dr. Joannes Osternacher. Additae sunt singulae schedae vetustissimorum codicum arte zincographica expressae. Liber separatim typis expressus ex "programmate" Collegii Petrini, Ripariae propre Lentiam (= Stadthamhof), Typ. assoc. cath., [1902], 63 p. + [2] pl. [GB] [IA]
  • Osternacher, Joannes, « Theoduliana », Zehnter Jahresbericht des laut M.-E. vom 15 Jänner 1903 Z. 49.161 ex 1902 mit dem Öffentlichkeits- und Maturitätsprüfungsrechte ausgestatten bischöflichen Privatgymnasiums am Kollegium Petrinum in Urfahr über das Schuljahr 1906/07, Urfahr, Verlag des bischöflichen Privatgymnasiums am Kollegium Petrinum, 1907, p. 15-71. [GB] [IA]
    Tiré à part: Quos auctores Latinos et sacrorum Bibliorum locos Theodulus imitatus esse videatur. Locos, e quibus argumenta erueret, perscrutatus est prof. Dr. Joannes Osternacher. Additae sunt schedae codicum i et u arte zincographica expressae. Liber separatim typis expressus ex "programmate Collegii Petrini", Urfahr prope Lentiam, s. n., 1907, 55 p. [GB] [IA]
  • Bernard d'Utrecht, Commentum in Theodolum (1076-1099), édité par R. B. C. Huygens, Spoleto, Centro italiano di studi sull'Alto Medioevo (Biblioteca degli "Studi medievali", 8), 1977, [v] + 137 p. (ici p. 9-18)
  • Seven Versions of Carolingian Pastoral, edited and annotated by R. P. H. Green, Reading, Department of Classics, University of Reading (Reading University Medieval and Renaissance Latin Texts, 3), 1980, [ii] + 149 p. (ici p. 26-35 et 111-149)
  • Teodulo, Ecloga. Il canto della verità e della menzogna, éd. Francesco Mosetti Casaretto, Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo (Per verba. Testi mediolatini con traduzione, 5), 1997.
Traductions modernes
  • en anglais:
    • Ten Latin Schooltexts of the Later Middle Ages. Translated selections [by] Ian Thomson and Louis Perraud, Lewiston, Queenston et Lampeter, Edwin Mellen Press (Mediaeval Studies, 6), 1990, [v] + iii + 361 p. (ici p. 110-157)
    • An English Translation of "Auctores Octo", a Medieval Reader, éd. Ronald E. Pepin, Lewiston, Queenston et Lampeter, Edwin Mellen Press (Mediaeval Studies, 12), 1999, xv + 267 p. (ici p. 26-40)
    • Herren, Michael W., « Reflections on the meaning of the Ecloga Theoduli: where is the authorial voice? », Poetry and Exegesis in Premodern Latin Christianity: The Encounter between Classical and Christian Strategies of Interpretation, éd. Willemien Otten et Karla Pollmann, Leiden et Boston, Brill (Supplements to Vigiliae christianae, 87), 2007, p. 199-230 (ici, p. 218-230).
    • The Eclogue of Theodulus: a translation by A. George Rigg, Toronto, University of Toronto, 2021. [medieval.utoronto.ca]
  • en italien:
    • Mosetti Casaretto 1997 (voir sous Éditions modernes)
Études
  • Boivin, Jeanne-Marie, Naissance de la fable en français: l'"Isopet de Lyon" et l'"Isopet I-Avionnet", Paris, Champion (Essais sur le Moyen Âge, 33), 2006, 499 p.
    Compte rendu: Laurent Brun, dans Cahiers de recherches médiévales, Comptes rendus, 2006. DOI: 10.4000/crm.2713
  • Green, R. P. H., « The genesis of a medieval textbook: the models and sources of the Ecloga Theoduli », Viator, 13, 1982, p. 49-106. DOI: 10.1484/J.VIATOR.2.301464
  • Guthrie, Shirley Law, The Ecloga Theoduli in the Middle Ages, Ph. D. dissertation, Indiana University, Bloomington, 1973, [iv] + 271 p. [PQ]
  • Hamilton, George L., « Theodulus: a mediaeval textbook », Modern Philology, 7:2, 1909-1910, p. 169-185. [Gallica] [GB] [HT] [IA] DOI: 10.1086/386800
  • Hamilton, George L., « Theodulus in France », Modern Philology, 8:4, 1910-1911, p. 611-612. [Gallica] [GB] [HT] [IA] DOI: 10.1086/386854
  • Jung, Marc-René, Études sur le poème allégorique en France au Moyen Âge, Bern, Francke (Romanica Helvetica, 82), 1971, 334 p. [IA]
    Comptes rendus: Lionel J. Friedman, dans Speculum, 47:2, 1972, p. 316-320. — W. T. H. Jackson, dans The Romanic Review, 63, 1972, p. 222-224. — A. R. Press, dans The Modern Language Review, 69, 1974, p. 166-168. — A. Serper, dans Romance Philology, 29, 1975-1976, p. 569-571. — P. Zumthor, dans Revue belge de philologie et d'histoire, 52, 1974, p. 197-198.
  • Mosetti Casaretto, Francesco, « E' "Teodulo" il poeta dell'Ecloga Theoduli? », Mittellateinisches Jahrbuch, 30:1, 1995, p. 11-38.
  • Osternacher, Johannes, « Die Ueberlieferung der Ecloga Theoduli », Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde, 40, 1916, p. 329-376. [GB] [IA]
    Tiré à part: Quos auctores Latinos et sacrorum Bibliorum locos Theodulus imitatus esse videatur. Locos, e quibus argumenta erueret, perscrutatus est prof. Dr. Joannes Osternacher. Additae sunt schedae codicum i et u arte zincographica expressae. Liber separatim typis expressus ex "programmate Collegii Petrini", Urfahr prope Lentiam, s. n., 1907, 55 p. [GB] [IA]
  • Quinn, B. Nye, « Ps. Theodulus », Catalogus translationum et commentarium, éd. Paul Oskar Kristeller, Washington, Catholic University of America Press, t. 2, 1971, p. 2383-2408.
  • Raby, F. J. E., « Turris Alethie and the Ecloga Theoduli », Medium Ævum, 34:3, 1965, p. 226-229. DOI: 10.2307/43627201
  • Steadman, John M., « The Ecloga Theoduli, the General Estoria, and the Perseus-Bellerophon myth », Mediaeval Studies, 24, 1962, p. 384-387. DOI: 10.1484/J.MS.2.306801
  • Strecker, K., « Ist Gottschalk der Dichter der Ecloga Theoduli? », Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde, 45, 1923-1924, p. 18-23.
  • Tobler, Adolf, « Tandoret? », Zeitschrift für romanische Philologie, 22:1, 1898, p. 62-64. [BNC] [Gallica] [GB] [HT] [IA] DOI: 10.1515/zrph.1898.22.1.91
  • Traube, L., « Zur Messiade des Eupolemius », Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde, 26, 1901, p. 174-175. [DZ] [GB] [HT] [IA]
  • Vredeveld, H., « Pagan and Christian echoes in the Ecloga Theoduli: a supplement », Mittellateinisches Jahrbuch, 22, 1987, p. 101-113.
Répertoires bibliographiques
Permalien: https://arlima.net/no/1053


Voir aussi:
> Wikidata: Q1323271
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Compléments: Mark Thakkar
Dernière mise à jour: 30 septembre 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter