logo arlima

Raoul Glaber

Rodulfus Glaber

Biographie

Bibliographie

Recueils
  • Rodulfus Glaber, Opera, éd. J. France, Oxford, Oxford University Press (Oxford Medieval Texts), 1989.
Généralités
  • Benham Jenny, « Walter Map and Ralph Glaber: intertextuality and the construction of memories of peacemaking », Citation, Intertextuality and Memory in the Middle Ages and Renaissance, Vol. II: Cross-Disciplinary Perspectives on Medieval Culture, éd. Giuliano di Bacco et Yolanda Plumley, Liverpool, University of Liverpool Press, 2013, p. 6-17.
  • France, J., « Rodulfus Glaber and the French politics in the early eleventh century », Francia, 16:1, 1989, p. 101-112.
  • Ortigues, E., et Dominique Iogna-Prat, « Raoul Glaber et l'historiographie clunisienne », Studi medievali, 3e s., 26:2, 1985, p. 537-572.
  • Iogna-Prat, Dominique, « Raoul Glaber », Dictionnaire des lettres françaises: le Moyen Âge, Paris, Fayard (La Pochothèque), 1992, p. 1235.
    Réimpression:
    • Paris, Fayard (La Pochothèque), 1994
  1. Historiae

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire:Odilon de Cluny
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose et vers
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Raoul Glaber, Les cinq livres de ses histoires, 900-1044, publiés par Maurice Prou, Paris, Picard (Collection de textes pour servir à l'étude et à l'enseignement de l'histoire), 1886,xv + 143 p.
    • Rodulfus Glaber, Opera, éd. J. France, Oxford, Oxford University Press (Oxford Medieval Texts), 1989.
    Traductions modernes
    • en français:
      • L'an mille. Œuvres réunies, traduites et présentées par E. Pognon, Paris, Gallimard (Mémoires du passé pour servir au temps présent), 2e éd., 1947, xlv + 302 p.
      • Raoul Glaber, Histoires, Turnhout, Brepols, 1996.
    Études
    • Garand, Monique-Cécile, « Un manuscrit d'auteur de Raoul Glaber? Observations codicologiques et paléographiques sur le MS. Paris, B.N., Latin 10912 », Scriptorium, 37:1, 1983, p. 5-28. DOI: 10.3406/scrip.1983.1292
    • Musset, L., « Raoul Glaber et la baleine: les sources d'un racontar du XIe siècle », Revue du Moyen Âge latin, 4, 1948, p. 167-172.
  2. Vita domni Willelmi abbatis

    Titre: 
    Date:1028 (terminus post quem)
    Commanditaire:Guillaume de Volpiano ?
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu:Récit hagiographique composé d'un prologue et de 14 chapitres.
    Incipit (Prologue):Incipit prologus in vita domni Willelmi abbatis.
    Dulcedine Sancti Spiritus pręditis patribus uenerandis ac diligendis fratribus ubique ęcclesiarum Dei uniuersalis documentis in caritatiua spe seruientibus, monachorum infimus Radulfus, tantillam oboeditionis exhibitionem…
    Explicit (Prologue):– Idcirco communem fidelium uirtutigenam obsecramus caritatem ne simplex contemptui habeatur sermo neue pro uili canistro purę respuatur similaginis offa, cuius, si prudenti manu exercitaretur materia, omnem ualeret excludere inopiam ac sospitatem conferre perennem. Explicit prologus.
    Incipit (Vita):Incipit vita domni Willelmi abbatis primi Fiscannensis.
    Vir igitur religiosus domnus Willelmus, quem pius Dominus ęcclesię suę filiis pastorem ac iuris suę legis propagatorem constituit, natione quidem Italus, auus tamen eius, Vibo nomine, militari industria clarus, gente Sueuus fuit…
    Explicit (Vita):– Sepultum nanque est sacrum illius corpus honorifice in gremio eiusdem sanctę Trinitatis aęcclesię in conspectu euntium ac redeuntium fratrum, ut quotidie siquidem prę oculis imitabilem haberent patrem, quem ad ęternam iusticię mercedem habuere institutorem, ipsiusque precibus et meritis ualeant percipere ęternę uitę regnum et gloriam cum sanctis omnibus, donante Domino nostro Iesu Christo, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto uiuit et regnat per immortalia saeculorum saecula. Amen.
    Manuscrits
    1. København, Kongelige biblioteket, Ny kongelig samling, 17, fol. 3r-6v, 1638
      Copie du ms. de Paris.
    2. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 5390, f. 222r-230r, 3/4 XI
      Manuscrit originaire de Fécamp.
    3. localisation actuelle inconnue: ms. autrefois à Dijon et aujourd'hui perdu.
    Éditions anciennes
    1. Petrus Roverius, Reomaus seu Historia monasterii S. Joannis Reomaensis, Paris, 1637, p. 121-144.
      Editio princeps d'après le manuscrit dijonnais.
    2. Acta Sanctorum, Ian. I, 1643, p. 57-64.
      Édition d'après le manuscrit de Dijon.
    3. Jean Mabillon, Acta sanctorum Ordinis sancti Benedicti, t. 6:1, Paris, 1668-1701 et Venise, 1733-1740.
      Édition d'après le manuscrit de Dijon.
    Éditions modernes
    • Bulst, Neithard, « Rodulfus Glabers Vita domni Willelmi abbatis. Neue Edition nach einer Handschrift des 11. Jahrhunderts (Paris, BnF, lat. 5390) », Deutsches Archiv, 30:2, 1974, p. 450-487.
    • Rodulfus Glaber, Opera, éd. J. France, Oxford, Oxford University Press (Oxford Medieval Texts), 1989, p. 254-299.
      Édition revue de celle de 1974, débarrassée des scories et reponctuée.
    • Rodolfo il Glabro, Cronache dell'anno mille (Storie), a cura di G. Cavallo et G. Orlandi, Milano, Fondazione Lorenzo Valla, 1989.
    • Guillaume de Volpiano, un réformateur en son temps (962–1031). "Vita domni Willelmi" de Raoul Glaber. Texte, traduction et commentaire par Véronique Gazeau et Monique Goullet, Caen, Publications du CRAHM, 2008, 139 p.
      Texte latin avec traduction française en regard. Manuscript de Fécamp.
    Traductions modernes
    • en anglais:
      • France, Bulst et Reynolds 1989 (voir sous Éditions modernes)
    • en français:
      • Gazeau et Goullet 2008 (voir sous Éditions modernes)
    • en italien:
      • Rodolfo il Glabro, Vita di Guglielmo protagonista dell'anno mille, éd. G. M. Capuani et D. Tuniz, Novara, 1989.
        Traduction d'après l'édition anglaise.
      • Un monaco per l'Europa: Guglielmo da Volpiano, éd. P. G. Debernardi et S. Benedetto, Ivrea, 1990.
        Traduction d'après l'édition de Mabillon.
    Études
  3. De divina quaternitate

    Titre: 
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Dutton, P., « Raoul Glaber's De divina quaternitate: an unnoticed reading of the Ambigua of Maxim the Confessor », Mediaeval Studies, 42, 1980, p. 431-453.
    • France, J., « The Divine Quaternity of Rodulfus Glaber », Studia monastica, 18, 1975, p. 283-294.
Répertoires bibliographiques
Permalien: https://arlima.net/no/72


Voir aussi:
> Wikidata: Q708539
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Sébastien Bricout
Dernière mise à jour: 18 novembre 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter