logo arlima

Avianus

Aviano | Avien

Biographie

Actif autour de 400 après J.-C.

Fabuliste latin

Bibliographie

  1. Fabulae

    Titre:Avianus (ms. Salins-les-Bains, inc.); Fabulae; Fables
    Date:Vers 400
    Langue:Latin
    Genre:Fable
    Forme:Prose (prologue) et hexamètres dactyliques
    Contenu:42 fables
    Incipit:[Prologue]
    Incipiunt fabulae Aviani poetae. Epistola eiusdem ad Theodosium.
    Dubitanti mihi, Theodosi optime, quonam litterarum titulo nostri nominis memoriam mandaremus, fabularum textus occurrit–
    [Texte]
    I. De nutrice et infante
    Rustica deflentem parvum iuraverat olim,
    ni taceat, rabido quod foret esca lupo.
    Credulus hanc vocem lupus audiit et manet ipsas
    pervigil ante fores, irrita vota gerens…
    Explicit:…Ille refert: « Modo quam metuis, precor, exime curam,
    et tecum viles, improbe, tolle minas.
    Nam sat erit sacrum divis fudisse cruorem,
    quam rabido fauces exsaturare lupo. »
    Sic quotiens duplici subeuntur tristia casu,
    espedit insignem promeruisse necem.
    Remaniements:Apologi Aviani
    Novus Avianus Astensis
    Novus Avianus Venetus
    Novus Avianus Vindobonensis
    Traductions:Avionnet joint à l'Isopet I de Paris (français)
    Avionnet de York (français)
    Isopet-Avionnet de Milan (franco-italien)
    Heinrich Steinhöwel (latin/allemand)
    Julien Macho (français)
    Manuscrits
    137 manuscrits. Voir la liste établie par Michael Baldzuhn
    1. Paris, Bibliothèque nationale de France, nouvelles acquisitions latines, 1132, f. 35v-40v [⇛ Description]
    2. Salins-les-Bains, Médiathèque, 43, f. 21v [⇛ Description]
    Éditions anciennes
    1. Avianus, Fabulae, [Köln, Heinrich Quentell], 10 sept. 1494, in-4o
    2. Phaedri Augusti Liberti fabulae Aesopiae novissime recognitae et emendatae. Accedeunt Publii Syri sententiae, Aviani et Anonymi veteris fabulae denuo castigatae. Editio accurata, ??, Biponti, ex Typographia Societatis, 1784 [réimpr.: 1810], lii + 232 p.
    Éditions modernes
    • Phaedri Augusti liberti fabularum Aesopiarum libri V. Accedunt fabulae Flavii Aviani, Anonymi Neveleti, Romuli et Anonymi Nilantii, Padova, Typis Seminarii, 1813, 296 p.
    • Les fables d'Avianus suivies des Distiques de Denys Caton. Traduction nouvelle par Jules Chenu, Paris, Panckoucke, 1843, 148 p. [GB] [IA]
    • Aviani fabulae XXXXII ad Theodosium ex recensione et cum instrumento critico Guilelmi Froehner, Leipzig, Teubner, 1862, xii + 84 p. [IA]
    • Phædri Fabulæ. Accedunt Gudiana, Phædrianæ nec non Aviani Færnique fabularum appendices. Recensuit ictisbuque metricis instruxit C. H. Weise. Editionis stereotypæ C. Tauchnitianæ nova impressio, Leipzig, Holtze, 1870, iv + 176 p. [IA]
    • The Fables of Avianus, edited, with prolegomena, critical apparatus, commentary, excursus and index by Robinson Ellis, Oxford, Clarendon Press, 1887, xliii + 151 p. [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
      Compte rendu: Otto Crusius, dans Jahrbücher für classische Philologie, 139, 1889, p. 641-656. [IA]
      Réimpression:
      • Hildesheim, Olms, 1966
    • Hervieux, Léopold, Les fabulistes latins depuis le siècle d'Auguste jusqu'à la fin du Moyen Âge. Tome III: Avianus et ses anciens imitateurs, Paris, Firmin-Didot, 1894, iii + 530 p. [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
      Compte rendu: Robinson Ellis, dans The Academy, 45, 1894, p. 128-129. [GB] [HT] [IA]
      Réimpressions:
      • New York, Burt Franklin (Burt Franklin Research and Source Works Series, 99), 1965
      • Hildesheim, Olms, 1970
    • Le favole di Aviano, trascritte secondo il codice della Biblioteca municipale di Reggio-Emilia, a cura di Adolfo Levi, Reggio, Stabilimento Tipo-Litografico degli Artigianelli, 1897.
    • Minor Latin Poets, with introductions and English translations by J. Wight Duff and Arnold M. Duff, London, Heinemann; Cambridge (MA), Harvard University Press (The Loeb Classical Library, 284), 1934, xiii + 838 p. + 8 p.
    • Fables de Phèdre. Fables d'Avianus. Sentences de Publilius Syrus. Distiques de moraux de Denys Caton, éd. et trad. fr. Léon Herrmann, Clichy, Dupont; Paris, Garnier (Classiques Garnier), 1938.
    • Aviani Fabulae recensuit Antonius Guaglianone, Torino, Paravia (Corpus scriptorum latinorum Paravianum), 1958, lxiv + 122 p.
    • Caius Laetus Avianus, Œuvres, éditées et traduites par Léon Herrmann, Bruxelles, Latomus (Latomus, 96), 1968, 177 p.
    • Gaide, Françoise, éd., Les fables d'Avienus, thèse de doctorat, Université de Paris IV-Sorbonne, 1976.
    • Avianus, Fables, éd. Françoise Gaide, Paris, Belles Lettres, 1980, 148 p.
    Traductions modernes
    • en anglais:
      • Duff et Duff 1934 (voir sous Éditions modernes)
      • The Fables of Avianus, trad. ang. David R. Slavitt, Baltimore, Johns Hopkins University Press, 1993, xix + 55 p.
      • Hodapp, William F., « The Fables of Avianus », Medieval Literature for Children, éd. Daniel T. Kline, New York et London, Routledge, 2003, p. 12-28.
        Traduction anglaise du prologue et de 12 fables.
    • en espagnol:
      • Fedro y Aviano, Fábulas, edición de Manuel Mañas Núñez, Madrid, Akal (Akal Clásica, 54. Clásicos latinos), 1998, 341 p.
    • en français:
      • Les fables d'Avienus dédiées à l'empereur Théodose, traduites du latin, et la Batrachomyomachie d'Homère, traduite du grec, par F. Sugier, Besançon, Veuve Métoyer, 1813, 65 p. [IA]
      • Chenu 1843 (voir sous Éditions modernes)
      • Fables de Phèdre traduites en français par M. E. Panckoucke suivies des œuvres d'Avianus, de Denys Caton, de Publius Syrus traduites par Levasseur et J. Chenu. Nouvelle édition revue avec le plus grand soin par M. E. Pessonneaux et précédée d'une étude sur Phèdre par M. Charpentier, Paris, Garnier (Bibliothèque latine-française), 1864, xl + 336 p. [IA]
      • Herrmann 1938 (voir sous Éditions modernes)
      • Herrmann 1968 (voir sous Éditions modernes)
      • Gaide 1980 (voir sous Éditions modernes)
    Études
    • Baehrens, E., « Ad Avianum », Miscellanea critica, Groningen, ??, 1878, p. 176-194.
    • Baldzuhn, Michael, « Quidquid placet. Stellung und Gebrauchsformen der 'Fabulae Aviani' im Schulunterricht des 15. Jahrhunderts », Schule und Schüler im Mittelalter. Beiträge zur europäischen Bildungsgeschichte des 9. bis 15. Jahrhunderts, éd. Martin Kintzinger, Sönke Lorenz et Michael Walter, Köln, Weimar et Wien, Böhlau (Beihefte zum Archiv für Kulturgeschichte, 42), 1996, p. 327-383.
    • Baldzuhn, Michael, « Avian im Gebrauch. Zur Verwendung von Schulhandschriften im Unterricht », Der Codex im Gebrauch. Akten des Internationalen Kolloquiums 11.-13. Juni 1992, éd. Christel Meier, Dagmar Hüpper et Hagen Keller, München, Fink (Münstersche Mittelalter-Schriften, 70), 1996, p. 183-196 et XXXIV-XLV.
    • Baldzuhn, Michael, « Avian », Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, éd. Kurt Ruh et al., 2e éd., Berlin et New York, Walter de Gruyter, vol. 11, t. 1, 2000, col. 195-204.
    • Baldzuhn, Michael, « Schriftliche Textauslegung und mündlicher Unterricht. Das Beispiel der älteren lateinisch und volkssprachlich glossierten Aviane (9.-11. Jahrhundert) », Mittelalterliche volkssprachliche Glossen. Internationale Fachkonferenz des Zentrums für Mittelalterstudien der Otto-Friedrich-Universität Bamberg, 2. bis 4. August 1999, éd. Rolf Bergmann, Elvira Glaser et Claudine Moulin-Fankhänel, Heidelberg, Winter (Germanistische Bibliothek, 13), 2001, p. 485-512.
    • Baldzuhn, Michael, « Romulus », Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur vergleichenden Erzählforschung, éd. Kurt Ranke, Hermann Bausinger et al., Berlin et New York, Walter de Gruyter, vol. 11, t. 2, 2003, p. ??- ??.
    • Bedrick, Theodore, The Prose Adaptations of Avianus, Ph. D. dissertation, University of Illinois, 1941. [PQ]
    • Boivin, Jeanne-Marie, Naissance de la fable en français: l'"Isopet de Lyon" et l'"Isopet I-Avionnet", Paris, Champion (Essais sur le Moyen Âge, 33), 2006, 499 p.
      Compte rendu: Laurent Brun, dans Cahiers de recherches médiévales, Comptes rendus, 2006. DOI: 10.4000/crm.2713
    • Boretsky, M. I., « Das Problem des Names des römischen Fabeldichters Avian », Pytanna klasysnoji filolohiji: Questions de philologie classique, 14, 1977, p. 83-90.
    • Boretsky, M. I., « Essay on the utilization of a lexical system for the comparative analysis of the fables of Avianus and Babrius », Pytanna klasysnoji filolohiji: Questions de philologie classique, 15, 1978, p. 55-78.
    • Caldera, Luigi, Di Aviano ultimo favolista latino, Verona, Franchini, 1905, 24 p. [IA]
    • Cameron, Alan, « Macrobius, Avienus, and Avianus », Classical Quarterly, n. s., 17:2, 1967, p. 385-399. [jstor.org]
    • Crusius, Otto, « Zu den alten Fabeldichtern. I. Avian und die sogenannten Apologi Aviani », Philologus, 54, 1895, p. 474-488.
    • Crusius, Otto, « Avianus », Paulys Realencyklopädie der classischen Altertumswissenschaften, éd. Georg Wissowa, Stuttgart, Alfred Druckenmüller, vol. II, t. 2, 1895, col. 2373-2378.
    • De Paulis, Guido, Aviani index et lexicon, Hidesheim, Olms (Alpha-Omega, série A, 184), 1997, xii + 468 p.
    • Draheim, Johannes, « De Aviani elegis », Jahrbücher für classische Philologie, 143, 1891, p. 509-511.
    • Fröhner, Wilhelm, « Handschriftliches zum Avianus », Philologus, 14, 1859, p. 387.
    • Giurdanella Fusci, G., Babrio, le sue favole e il loro rapporto con le esopiane e con quelle di Fedro e di Aviano, Modica, Papa, 1901, 145 p. [IA]
    • Goldschmidt, Adolph, An Early Manuscript of the Aesop Fables of Avianus and Related Manuscripts, Princeton, Princeton University Press (Studies on Manuscript Illumination, 1), 1947, vii + 63 p.
      Compte rendu: J. Hammer, dans Scriptorium, 3, 1949, p. 331-332.
    • Gottschick, Reinhold, « Avians Benutzung durch Boner », Zeitschrift für deutsche Philologie, 7, 1876, p. 237-241.
    • Guaglianone, Antonio, « Gli epimythia di Aviano », Atti dell'Accademia Pontania di Napoli, n. s., 5, 1956, p. 353-377.
    • Guaglianone, Antonio, « Alcuni codici illustrati e parziali di Aviani », Giornale italiano di filologia, 10, 1957, p. 225-229.
    • Guaglianone, Antonio, « La tradizione manoscritta di Aviano », Rendiconti dell'Accademia di archeologia, lettere e belle arti di Napoli, n. s., 32, 1957, p. 5-30.
    • Guaglianone, Antonio, Corpus epimythiorum in Aviani fabulas inde a saec. X exaratorum, Napoli, Armanni, 1959.
    • Guillemin, J., De fabels van Avianus, licence, Université de Louvain, 1934-1935.
    • Heidenhain, Frederich Jacob, Zu den Apologi Aviani, programm, Straßburg, 1894, 15 p.
    • Heidenhain, Frederich Jacob, « Zur Rettung des Avianus. Weitere Bemerkungen über die Apologi Aviani », Jahrbuch (Jahrbücher?) für classische Philologie, 151 (41?), 1895, p. 837-855.
    • Herrmann, Léon, « Notes sur deux manuscrits anversois des fables d'Avianus », Latomus, 3, 1939, p. 119-125.
    • Herrmann, Léon, « L'auteur du Querolus », Revue belge de philologie et d'histoire, 26:3, 1948, p. 538-540. [Persée] DOI: 10.3406/rbph.1948.1791
    • Herrmann, Léon, « Notes sur le texte d'Avianus », Latomus, 28, 1969, p. 669-680.
    • Holder, Alfred, « Zu Avianus », Philologus, 65, 1906, p. 91-96.
    • Horreus, Petrus, « Ad Avianum », Miscellaneorum criticorum libri duo, Leovardia, Van Dessel, 1738, t. 2, ch. 5, p. 63-88.
    • Huemer, Johannes, « Zu Avian », Wiener Studien. Zeitschrift für klassische Philologie und Patristik, 2, 1880, p. 158-160.
    • Hülsemann, Friedrich, De codice Fabularum Aviani Lunensi, nunc primo collato, Inauguraldissertation, Universität, Göttingen, 1801. [réimpr.: Göttingen, J. F. Danckwert, 1807].
    • Irmscher, Johannes, Antike Fabeln; griechische Anfänge. Aesop. Fabeln in römischer Literatur. Phaedrus. Babrios. Romulus. Avian. Ignatios Diakonos, Berlin, ??, 1978; 3e éd., 1991.
    • Jenkinson, F., « The fables of Avianus », The Academy, 45, 1894, p. 129. [GB] [HT] [IA]
    • Jones, Edith C., Avianus in the Middle Ages: Manuscripts and other Evidences of Nachleben, Ph. D. dissertation, University of Illinois at Urbana-Champaign, 1944. [PQ]
    • Jones, Edith C., « Avianus », Lexikon der Alten Welt, Zurich et Stuttgart, Artemis, 1965, col. 420ss.
    • Jones, William Robert, The Text Tradition of Avianus, Ph. D. dissertation, University of Illinois at Urbana-Champaign, 1940. [PQ]
    • Jones, William Robert, « Thomas Nast and the Aesopic fables of Avianus », Classical Bulletin, 18, 1941, p. 18-19.
    • Jones, William Robert, « Avianus, Flavianus, Theodosius, and Macrobius », Classical Studies Presented to Ben Edwin Perry by his Students and Colleagues at the University of Illinois, 1924-1960, Urbana, University of Illinois Press (Illinois Studies in Language and Literature, 58), 1969, p. 203-209.
    • Küppers, Jochen, Die Fabeln Avians: Studien zu Darstellung und Erzählweise spätantiker Fabeldichtung, Bonn, Habelt (Habelts Dissertationsdrucke, Klassische Philologie, H. 26), 1977, 252 p.
    • Lachmann, Karl, De Aviani Fabulis. Prooem. lect. aest., Berlin, ??, 1845 [réimpr.: De Aviani fabulis dans Kleinere Schriften zur classischen Philologie, t. 2, 1876, p. 51-56].
    • Lee, A. G., « Avianus, fabula XXI, 12 », Proceedings of the Cambridge Philological Society, 181, 1950-1951, p. 3-4.
    • Luzzatto, Maria Joada, « Note su Aviano e sulle raccolte esopiche greco-latine », Prometheus, 10, 1984, p. 75-94.
    • Mähly, J., « Miscellen », Zeitschrift für die österreichischen Gymnasien, 24, 1873, p. 97-102. [GB] [HT] [IA]
    • Malein, A., « Fragments de manuscrits d'Avianus au Musée de paléographie », Comptes rendus de l'Académie des sciences de l'URSS, 1926, p. 85-87.
    • Manitius, Maximilian, « Beiträge zur Geschichte römischer Dichter im Mittelalter. Avianus », Philologus, 51, 1892 ou 1890 ??, p. 520-535 [ici 533-535].
    • Manitius, Max, Handschriften antiker Autoren in mittelalterlichen Bibliothekskatalogen, Leipzig, Harrassowitz, 1935, p. 234-237.
    • Merone, E., « Suflo e sufflo (a proposito di Aviano 29, 18) », Giornale italiano di filologia, 11, 1958, p. 45-50.
    • Morel, W., « Some emendations in late Latin texts: Avianus, Fabulae, 40. 2 », Classical Quarterly, 35:3-4, 1941, p. 136-138.
    • Müller, Lucian, De Phædri et Aviani fabulis libellus, Leipzig, Teubner, 1875, iii + 34 p. [GB] [IA]
    • Oldfather, William Abbott, « New manuscript material for the study of Avianus », Transactions and Proceedings of the American Philological Association, 42, 1911, p. 105-121.
    • Oldfather, William A., « Bibliographical notes on the fables of Avianus », Papers of the Bibliographical Association of America, 15:2, 1921, p. 61-72 ou 77 ??.
    • Oldfather, W. A., « A Fleury text of Avianus », Philological Quarterly, 5:1, 1926, p. 20-28. [HT] [IA]
    • Oldfather, W. A., « An angular form of a rare abbreviation of '-s' », Speculum, 1:4, 1926, p. 443-444. DOI: 10.2307/2847165
    • Omont, H., « Manuscrit illustré des Fables d'Avianus. Notice du ms. latin n. a. 1132, du Xe siècle, récemment entré à la Bibliothèque nationale », Bibliothèque de l'École des chartes, 83, 1922, p. 5-10. [Gallica] [GB] [HT] [IA] DOI: 10.3406/bec.1922.448666
    • Plessis, Frédéric, La poésie latine de Livius Andronicus à Rutilius Namatianus, Paris, Klincksieck, 1909, xvi + 710 p. (ici p. 666-667) [HT] [IA: ex. 1, ex. 2]
    • Ranke, Kurt, « Avianus », Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur historischen und vergleichenden Erzählforschung, Berlin et New York, Walter de Gruyter, 1979, t. 1, p. 1099-1105.
    • Risse, Robert Gregory, An Edition of the Commentary on the Fables of Avianus in Erfurt Ms., Amplon. Q. 21: The Text and its Place in Medieval Literary Culture, Ph. D. dissertation, Washington University, St. Louis, 1964, 250 p. [PQ]
    • Risse, Robert G., Jr., « The Augustinian paraphrase of Isaiah 14.13-14 in Piers Plowman and the commentary on the Fables of Avianus », Philological Quarterly, 45:4, 1966, p. 712-717.
    • Ritschl, F., « Zu Avianus », Rheinisches Museum für Philologie, 17, 1862, p. 474 (= Opuscul. phil., III, 1877, p. 811).
    • Schanz, Martin, C. Hosius et G. Krüger, « Avianus », Römische Literaturgeschichte, München, Beck, t. 4, 2e partie, 1920 [4e éd., 1935], p. 32-35.
    • Schenkl, K., « Beiträge zur Texteskritik der Fabulae des Avianus », Zeitschrift für die österreichischen Gymnasien, 16, 1865, p. 397-413. [GB] [HT] [IA]
    • Schulze-Busacker, Elisabeth, La didactique profane au Moyen Âge, Paris, Classiques Garnier (Recherches littéraires médiévales, 11), 2012, 282 p.
      Comptes rendus: Antoine Calvet, dans Kritikon litterarum, 40:3-4, 2013, p. 149-152. [www] — Pierre-Yves Badel, dans Romania, 132, 2014, p. 262-266. [persee.fr] — Luke Sunderland, dans Zeitschrift für romanische Philologie, 130:4, 2014, p. 1200-1201. DOI: 10.1515/zrp-2014-0119
    • Shackleton Bailey, D. R., « Avianiana », Harvard Studies in Classical Philology, 82, 1978, p. 295-301.
    • Soudée, Madeleine, Quatre fabulistes: Phèdre, Avianus, Marie de France et La Fontaine, Ph. D. dissertation, George Washington University, Washington (DC), 1977, 285 p. [PQ]
    • Soudée, Madeleine, « Le dessein d'Avianus. Nouveau critère d'authenticité des fables », Échos du monde classique. Classical News and Views, 22, 1978, p. 63-70.
    • Suerbaum, Almut, « Litterae et mores. Zur Textgeschichte der mittelalterlichen Avian-Kommentare », Schulliteratur im späten Mittelalter, éd. Klaus Grubmüller, München, Fink (Münsterche Mittelalter-Schriften, 69), 2000, p. 383-434.
    • Unrein, Otto, De Aviani aetate, Dissertation, Universität Jena, 1885, 64 p.
    • Vendryes, J., « Gloses en vieux haut-allemand dans un manuscrit d'Avianus », Mémoires de la Société linguistique de Paris, 22:6, 1922, p. 273-276.
    • von Winterfeld, Paul, « Zu Avianus », Rheinisches Museum für Philologie, 57, 1902, p. 167-168.
    • Weische, Alfons, « Avianus », Enzyklopädie des Märchens: Handwörterbuch zur historischen und vergleichenden Erzählforschung, éd. Kurt Ranke et al., Berlin et New York, de Gruyter, 1979, t. 1, col. 1099-1104.
    • Weitzmann, Kurt, Ancient Book Illumination, Cambridge (MA), Harvard University Press (Martin Classical Lectures, 16), 1959, xvi + 232 p.
    • White, Heather, « Further studies in the texts of Latin poets », Minerva, 21, 2008, p. 101-117.
    • Withof, Johann Hildebrand, Encaenia critica, sive Lucanus, Avianus et Maximianus, triga scriptorum veterum primaevae integritati restituti, Vesaliae, Leporini, 1741.
    • Wright, Aaron Tietjen, « Iste auctor ab aliis differt. Avianus and his medieval readers », Fremdes wahrnehmen — fremdes Wahrnehmen. Studien zur Geschichte der Wahrnehmung und zur Begegnung von Kulturen im Mittelalter und früher Neuzeit, éd. Wolfgang Harms, C. Stephen Jaeger et Alexandra Stein, Stuttgart et Leipzig, Hirzel, 1997, p. 9-19.
    • Ziolkowski, Jan M., Talking Animals: Medieval Latin Beast Poetry, 750-1150, Philadelphia, University of Pennsylvania Press (Middle Ages), 1993, ix + 354 p.
    • Zurli, Loriano, « L'Avianus Astensis e l'Avianus Vindobonensis. Considerazioni sulla nazionalità dell'Astensis e sulla cronologia relativa », La favolistica latina in distici elegiaci. Atti del convegno internazionale, Assisi, 26-28 ottobre 1990, éd. Giuseppe Catanzaro et Francesco Santucci, Assisi, Accademia Properziana del Subasio (Centro studi poesia latina in distici elegiaci, 2), 1991, p. 63-67.
Répertoires bibliographiques
  • Carnes, Pack, Fable Scholarship: An Annotated Bibliography, New York, Garland (Garland Folklore Bibliographies, 8; Garland Reference Library of the Humanities, 367), 1985, 382 p.
  • Dicke, Gerd, et Klaus Grubmüller, Die Fabeln des Mittelalters und der frühen Neuzeit: ein Katalog der deutschen Versionen und ihrer lateinischen Entsprechungen, München, Fink (Münstersche Mittelalter-Schriften, 60), 1987, 891 p. [DS-BSB] [GB]
    Compte rendu: Klaus Speckenbach, dans Arbitrium, 6:3, 1988, p. 244-250. DOI: 10.1515/arbi.1988.6.3.244
Permalien: https://arlima.net/no/778


Voir aussi:
> Wikidata: Q185732
> Jonas: intervenant/4189
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Compléments: Alexis Manaster Ramer
Dernière mise à jour: 24 septembre 2021

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter