logo arlima

Honorius Augustodunensis

Honorius d'Autun

Biographie

Né vers 1080 — Mort vers 1157

Moine bénédictin et théologien

Bibliographie

Dictionnaires et encyclopédies
  • Amann, A., « Honorius Augustodunensis », Dictionnaire de théologie catholique, Paris, 1930, t. 7, col. 146.
  • Aubert, R., « Honorius Augustodunensis », Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastique, Paris, Letouzey et Ané, t. 24, 1992, col. 1056-1058.
  • Bautz, Friedrich Wilhelm, « Honorius Augustodunensis », Biographisch-bibliographisches Kirchenlexikon, Hamm, Bautz, t. 2, 1990, p. 1024–1026.
  • Flint, Valerie I. J., « Honorius Augustodunensis of Regensburg », Authors of the Middle Ages: Historical and Religious Writers of the Latin West. Volume II, N. 6, éd. Constant J. Mews, London, Routledge, 1995, p. 95-183.
  • Stanonik, Franz, « Honorius Augustodunensis », Allgemeine deutsche Biographie, Leipzig, Duncker und Humblot, t. 13, 1881, p. 74–78.
  • Weinrich, Lorenz, « Honorius Augustodunensis », Neue deutsche Biographie, Berlin, Duncker und Humblot, t. 9, 1972, p. 601-602. [www]
Recueils
  • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 172)
    Tome 172 [Gallica: ex. 1] [GB: ex. 1, ex. 2, ex. 3, ex. 4] [IA: ex. 1]
Généralités
  • Bauer, Gerhard, Claustrum animae. Untersuchungen zur Geschichte der Metapher vom Herzen als Kloster. Band I: Entstehungsgeschichte, München, Fink, 1973, 465 p.
  • Curschmann, Michael, « Imagined exegesis: text and picture in the exegetical works of Rupert of Deutz, Honorius Augustodunensis, and Gerhoch of Reichersberg », Traditio, 44, 1988, p. 145-169.
  • Endres, Jos. Ant., Honorius Augustodunensis. Beitrag zur Geschichte des geistigen Lebens im 12. Jahrhundert, Kempten et München, Kösel'sche Buchhandlung, 1906.
  • Flint, Valerie I., « The career of Honorius Augustodunensis. Some fresh evidence », Revue bénédictine, 84, 1972, p. 63-86.
  • Flint, Valerie I., « The chronology of the works of Honorius Augustodunensis. Some fresh evidence », Revue bénédictine, 84, 1972, p. 215-242.
  • Flint, Valerie I. J., « The place and purpose of the works of Honorius Augustodunensis », Revue bénédictine, 87, 1977, p. 97-127.
  • Flint, Valerie I. J., « Heinricus of Augsbourg and Honorius Augustodunensis: are they the same person? », Revue bénédictine, 92:1-2, 1982, p. 148-158. DOI: 10.1484/j.rb.4.01029
  • Flint, Valerie I. J., Ideas in the Medieval West: Texts and their Contexts, London, 1988.
  • Garrigues, Marie-Odile, « Qui était Honorius Augustodunensis? », Angelicum, 50, 1975, p. 20-49.
  • Garrigues, Marie-Odile, « Quelques recherches sur l'œuvre d'Honorius Augustodunensis », Revue d'histoire ecclésiastique, 70, 1975, p. 388-425.
  • Garrigues, Marie-Odile, « Honorius Augustodunensis, De anima et de Deo », Recherches augustiniennes, 12, 1977, p. 212-278.
  • Garrigues, Marie-Odile, « L'œuvre d'Honorius Augustodunensis. Inventaire critique », Abhandlungen der braunschweiischen wissenschaftlichen Gesselschaft, 38, 1986, p. 7-138; 39, 1987.
  • Garrigues, Marie-Odile, « L'anonymat d'Honorius Augustodunensis », Studia monastica, 25, 1983, p. 1-71.
  • Oury, G., « Les survivances de l'Oratio fidelium au XIIe s. (Honorius d'Autun) », Revue grégorienne, 40, 1962, p. 142-148.
  • Sanford, E. M., « Honorius, presbyter and scholasticus », Speculum, 23, 1948, p. 397-425.
  • Schwarzbauer, Fabian, Geschichtszeit: über Zeitvorstellungen in den Universalchroniken Frutolfs von Michelsberg, Honorius Augustodunensis und Ottos von Freising, Berlin, Akademie (Orbis mediaevalis, 6), 2005, 304 p.
  • Sinclair, Keith V., « L'inspiration liturgique du Livre des manières d'Étienne de Fougères », Cahiers de civilisation médiévale, 40, 1997, p. 261-266. DOI: 10.3406/ccmed.1997.2692
  • Thomasset, Claude, Une vision du monde à la fin du XIIIe siècle. Commentaire du "Dialogue de Placides et Timéo", Genève, Droz (Publications romanes et françaises, 161), 1982, 341 p.
    Comptes rendus: Dafydd Evans, dans French Studies, 37:4, 1983, p. 442. — Steven J. Livesay, dans Isis, 74:3, 1983, p. 444. [jstor.org] — Vivian Nutton, dans Medical History, 27:1, 1983, p. 96-97. DOI: 10.1017/s0025727300042447 — Françoise Fery-Hue, dans Romania, 105, 1984, p. 142-154. [persee.fr]
  1. Elucidarium

    Titres:Lucidarius
    Date:Vers 1100
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Traductions: Lucydarye (allemand)
    Andrew Chertsey, The lucydarye (anglais)
    Lucydarye (anglais)
    Lucidario de Sancho IV (espagnol)
    Pierre d'Abernon, La lumere as lais (français)
    Gillebert de Cambres (français)
    Lucidaire, version des manuscrits (français)
    Lucidaire, version II (français)
    Lucidaire, version des imprimés (français)
    Lucidario (italien)
    Elucidarium islandais (norrois)
    Lucidari (occitan)
    Manuscrits
    1. Amiens, Bibliothèque municipale, Lescalopier, 31
    2. Châlons-en-Champagne, Bibliothèque municipale, 59
    3. Covington (Virginia, USA), Collection Harry A. Walton Jr., XIIe s.
    4. Laon, Bibliothèque municipale, 146
    5. London, Dulwich College, Wodehouse Library, 22, f. 29 [⇛ Description]
    6. Marseille, Bibliothèque municipale, 243
    7. Oxford, Bodleian Library, Lyell, 50
    8. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 2898
    9. Paris, Bibliothèque nationale de France, latin, 18216
    10. Paris, Bibliothèque nationale de France, nouvelles acquisitions latines, 699
    11. Paris, Bibliothèque Sainte-Geneviève, 1443
    12. Reims, Bibliothèque Carnegie, 1275, f. 17v-20r [⇛ Description]
    13. Rouen, Bibliothèque municipale, A 454, f. 53 [⇛ Description]
    14. Rouen, Bibliothèque municipale, 588
    15. Semur-en-Auxois, Bibliothèque municipale, 4
    16. Troyes, Médiathèque de Troyes Champagne Métropole, 1429
    17. Verdun, Bibliothèque municipale, 54
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 172)
      Tome 172 [Gallica: ex. 1] [GB: ex. 1, ex. 2, ex. 3, ex. 4] [IA: ex. 1]
    Traductions modernes
    Études
    • Bain, Emmanuel, « Hexaemeron et encyclopédisme au XIIe siècle », Encyclopédire. Formes de l'ambition encyclopédique dans l'Antiquité et au Moyen Âge, éd. Arnaud Zucker, Turnhout, Brepols (Collection d'études médiévales de Nice, 14), 2013, p. 167-185.
    • Flint, Valerie I. J., « The Elucidarius of Honorius Augustodunensis and reform in late eleventh-century England », Revue bénédictine, 85, 1975, p. 178-189.
    • Giraud, Cédric, « Lectures médiévales de l'Elucidarium d'Honorius Augustodunensis », Fleur de clergie. Mélanges en l'honneur de Jean-Yves Tilliette, éd. Olivier Collet, Yasmina Foehr-Janssens, Jean-Claude Mühlethaler et Prunelle Deleville, Genève, Droz (Rayon histoire), 2019, p. 871-887.
      Compte rendu du recueil: Piero Andrea Martina, dans Studi francesi, 64:3, 2022, p. 632-634. DOI: 10.4000/studifrancesi.41908
    • Gottschall, Dagmar, Das "Elucidarium" des Honorius Augustodunensis: Untersuchungen zu seiner Überlieferungs- und Rezeptionsgeschichte im deutschsprachigen Raum mit Ausgabe der niederdeutschen Übersetzung, Tübingen, Niemeyer (Texte und Textgeschichte, 33), 1992, viii + 332 p.
    • Guglielmetti, Rossana, « L'Elucidarium d'Honorius Augustodunensis dans le manuscrit IRHT, Collection privée, CP 406 », Revue d'histoire des textes, 12, 2007, p. 371-380.
    • Leclercq, J., « Opuscules tirés de manuscrits monastiques », Archivum latinitatis medii aevi (Bulletin du Cange), 31, 1961, p. 141-143. [Persée]
    • Lefèvre, Yves, L'Elucidarium et les lucidaires. Contribution, par l'histoire d'un texte, à l'histoire des croyances religieuses en France au Moyen Âge, Paris, de Boccard (Bibliothèque des Écoles françaises d'Athènes et de Rome, 180), 1954, 543 p.
      Compte rendu: Marie-Thérèse d'Alverny, dans Bibliothèque de l'École des chartes, 114, 1956, p. 283-287.
    • Lefèvre, Yves, « La traduction du latin par un clerc français au XIIIe siècle », Atti, VIII Congresso internazionale di studi romanzi, Firenze, 3-8 aprile 1956, Firenze, Sansoni, 1959-1960, t. 1, p. 219-225.
    • Ricklin, Thomas, « Elucidarium », Lexikon der theologischen Werke, Stuttgart, 2003, p. 263-264.
    • Montero, Ana M., « El Lucidario de Sancho IV: redefinición de su relación textual con el Elucidarius de Honorius de Augustodunensis y el Setenario de Alfonso X », The Theory and Practice of Translation in the Middle Ages, éd. Rosalynn Voaden, René Tixier, Teresa Sanchez Roura et Jenny Rebecca Rytting, Turnhout, Brepols (The Medieval Translator. Traduire au Moyen Âge, 8), 2003, p. 49-59. DOI: 10.1484/M.TMT-EB.3.2284
    • Ruhe, Ernstpeter, éd., Elucidarium und Lucidaires: zur Rezeption des Werks von Honorius Augustodunensis in der Romania und in England, Wiesbaden, Reichert (Wissensliteratur im Mittelalter, 7), 1993, 324 p.
    • Schladebach, Hugo, Des Elucidarium des Honorius Augustodunensis und der französische metrische Lucidaire des XIII. Jahrh. von Gillebert de Cambray, Leipzig, Hartmann, 1884, [ii] + 64 p. [GB] [IA]
    • Schorbach, Karl, Studien über das deutsche Volksbuch "Lucidarius" und seine Bearbeitungen in fremden Sprachen, Straßburg, Trübner (Quellen und Forschungen zur Sprach- und Culturgeschichte der germanischen Völker, 74), 1894, viii + 277 p. [GB] [IA]
  2. Imago mundi

    Titre:Imago mundi; De philosophia mundi
    Date:Vers 1110
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Traductions:Pierre de Beauvais, La mappemonde (français)
    Perot de Garbelai, Divisiones mundi (français)
    La petite philosophie (français)
    Ymagine del mondo (italien)
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 162, col. 119-187)
      Tome 162 [GB: ex. 1, ex. 2, ex. 3, ex. 4] [IA: ex. 1]
    • Denkmäler mittelalterlicher Meteorologie. Mit einer Einleitung und einem Anhang, enhaltend Ergänzungen und Berichtigungen zu früheren Nummern [von Gustav Hellmann], Berlin, Asher (Neudrucke von Schriften und Karten über Meteorologie und Erdmagnetismus, 15), 1904, 46 + 269 + 12 p. [GB] [IA]
      Édition d'un extrait.
    • Flint, Valerie I., « Honorius Augustodunensis Imago mundi », Archives d'histoire doctrinale et littéraire du Moyen Âge, 49, 1982, p. 1-153.
    Traductions modernes
    Études
    • Brincken, Anna-Dorothee von den, « Imago mundi. Marginalien zum "Weltbild" des Honorius Augustodunensis (insbes. Imago mundi I, 1 und 5-7) », Scientia und ars im Hoch- und Spätmittelalter, éd. Ingrid Craemer-Ruegenberg et Andreas Speer, Berlin et New York, de Gruyter (Miscellanea mediaevalia, 22), 1994, t. 2, p. 819-828.
    • Brincken, Anna-Dorothee von den, « Mappa mundi und Chronographia. Studien zur imago mundi des abendländischen Mittelalter », Studien zur Universalkartographie des Mittelalters, éd. Thomas Szabó, Göttingen, Vandenhoeck und Ruprecht (Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für Geschichte, 229) 2008, p. 17–55.
    • Colish, Marcia L., Peter Lombard, Leiden, Brill (Brill's Studies in Intellectual History, 41), 1994, t. 1, p. 37-42.
    • Connochie-Bourgne, Chantal, « Miroir ou image... Le choix d'un titre pour un texte didactique », Miroirs et jeux de miroirs dans la littérature médiévale, éd. Fabienne Pomel, Rennes, Presses universitaires de Rennes (Interférences), 2003, p. 29-38.
    • Freeman, Janet Ing, « Anton Koberger's first books: paper stocks and sequence of printing », Princeton University Library Chronicle, 55:2, 1993-1994, p. 308-322. [jstor.org]
    • Menegaldo, Silvère, « Géographie et imaginaire insulaire au Moyen Âge, d'Isidore de Séville à Jean de Mandeville », Les lettres romanes, 66:1-2, 2012, p. 37-86. DOI: 10.1484/j.llr.1.102874
  3. Gemma animae

    Titre: 
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  4. De luminaribus ecclesiae

    Titre: 
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
    • Garrigues, Marie-Odile, « Une œuvre retrouvée d'Honorius Augustodunensis: le Commentaire sur l'Ecclésiaste publié parmi les œuvres de Rupert de Deutz », Mélanges Benoît Lacroix, Montréal, 1972.
  5. De esu volatilium

    Titre:De esu volatilium; Sur la consommation des volailles au monastère
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Garrigues, Marie-Odile, « ?? », Studia monastica, 28, 1986, p. 75-130.
    Traductions modernes
    Études
  6. De vita vera apostolica

    Titre: 
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Garrigues, Marie-Odile, « ?? », Le Moyen Âge, 79, 1973, p. 421-447.
    Traductions modernes
    Études
  7. Clavis physicae

    Titre:Clavis physicae; Clef de la nature
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Clavis physicae (1-315), éd. Paolo Lucentini, Roma, Edizioni di Storia e Letteratura, 1974.
      Condensé des livres I-IV du Periphyseon de Jean Scot Érigène.
    • La clavis physicae (316-529) di Honorius Augustodunensis. Studio e edizione [a cura di] Pasquale Arfè, Napoli, Liguori, 2012, 262 p.
    Traductions modernes
    • en italien:
      • Onorio di Ratisbona (Honorius Augustodunensis), Cos'è l'uomo (dalla Clavis physicae), a cura di Ernesto Mainoldi, Torino, Il leone verde (Biblioteca dell'anima, 7), 1998, 108 p.
    Études
    • Gersh, Stephen, « Honorius Augustodunensis and Eriugena: remarks on the method and content of the Clavis physicae of Honorius Augustodunensis », Eriugena redivivus: zur Wirkungsgeschichte seines Denkens im Mittelalter und im Übergang zur Neuzeit. Vorträge des V. Internationalen Eriugena-Colloquiums, Werner-Reimers-Stiftung, Bad Homburg, 26.–30. Augusti 1985, éd. Werner Beierwaltes, Heidelberg, Winter (Abhandlungen der Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Philosoph.-hist. Klasse, 1987, 1), 1987, p. 162–173. — Réimpr. dans Stephen Gersh, Reading Plato, Tracing Plato, Aldershot et Burlington, Ashgate, 2005.
  8. De anima et de Deo

    Titre:De anima et de Deo; De l'âme et de Dieu
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Garrigues, Marie-Odile, « Honorius Augustodunensis. De anima et de Deo, quaedam ex Augustino excerpta sub dialogo exarata », Recherches augustiniennes, 12, 1977, p. 212-278.
    Traductions modernes
    Études
  9. Sigillum Beatae Mariae

    Titre:De anima et de Deo; De l'âme et de Dieu
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Onorio di Autun, Sigillum Beatae Mariae, a cura di Carlo Dezzuto, Milano, Glossa (Sapientia, 27), 2006, lxv + 185 p.
    Traductions modernes
    Études
  10. Expositio in Cantica canticorum

    Titre:
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    1. Oxford, Bodleian Library, Lyell, 69
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  11. Expositio in Psalmos

    Titre:
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
  12. Commentaire sur l'Ecclésiaste

    Titre: 
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    Études
    • Garrigues, Marie-Odile, « Une œuvre retrouvée d'Honorius Augustodunensis, l'In Ecclesiasten liber unus? », Studi filosofici, 9, 1989, p. 30-105.
  13. Scala coeli minor

    Titre: 
    Date: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit:Quid sit scala ad coelum.
    I. Jacob in somnis scalam usque ad coelos erectam…
    Explicit:… Et haec vocatur scala humilitatis.
    Manuscrits
    1. Lambach, Stiftsbibliothek, 43
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Scheibelberger, Friedrich, « Die echte Scala coeli minor des Honorius Augustodunensis », Oesterreichische Vierteljahresschrift für katholische Theologie, 8, 1869, p. 119-122. [GB] [IA]
    Traductions modernes
    Études
Répertoires bibliographiques
  • Bossuat, Robert, Manuel bibliographique de la littérature française du Moyen Âge, Melun, Librairie d'Argences (Bibliothèque elzévirienne. Nouvelle série. Études et documents), 1951, xxxiv + 638 p. (ici p. 326-327, nos 3503-3505)
    Dictionnaires: DEAF Boss
  • Bossuat, Robert, Manuel bibliographique de la littérature française du Moyen Âge. Second supplément (1955-1960), Paris, Librairie d'Argences (Bibliothèque elzévirienne. Nouvelle série: Études et documents), 1961, 132 p. (ici p. 80, no 7799)
    Compte rendu: Martin Wittek, dans Scriptorium, 16:2, 1962, p. 405, no 735. [Pers]
  • Kaske, R. E., Arthur Groos et Michael W. Twomey, Medieval Christian Literary Imagery: A Guide to Interpretation, Toronto, Buffalo et London, University of Toronto Press (Toronto Medieval Bibliographies, 11), 1988, xxiii + 247 p. (ici p. 186-190) [IA]
Permalien: https://arlima.net/no/1371


Voir aussi:
> Wikidata: Q543586
> Jonas: intervenant/1632
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Compléments: Antonella Sciancalepore
Dernière mise à jour: 15 octobre 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter