logo arlima

Liutprando di Cremona

Liutprand of Cremona | Liutprand de Crémone

Biographie

Né à Pavie vers 920 — Mort à Crémone en 972 ou 973

Historien, diplomate et évêque de Crémone

Bibliographie

Dictionnaires et encyclopédies
  • Chiesa, Paolo, « Liutprando di Cremona », Dizionario biografico degli Italiani, Roma, Istituto della enciclopedia italiana, t. 65, 2005. [www]
Recueils
  • Liudprandi episcopi Cremonensis Opera omnia ex Monumentis Germaniae historicis recudi fecit Georgius Heinricus Pertz, Hannover, Hahn (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum), 1839, x + 228 p. [GB] [IA]
  • Liudprandi episcopi Cremonensis Opera omnia. In usum scholarum ex Monumentis Germaniae historicis recusa. Editio altera recognovit Ernestus Dümmler, Hannover, Hahn (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum), 1877, xvii + 181 p. [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
  • Die Werke Liudprands von Cremona. Dritte Auflage herausgegeben von Joseph Becker, Hannover et Leipzig, Hahn (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae historicis separatim editi), 1915, xl + 246 p. [IA]
    Réimpression:
    • 1993
  • Quellen zur Geschichte der sächsischen Kaiserzeit, unter Benützung der Übersetzungen von Paul Hirsch, Max Büdinger und Wihelm Wattenbach neu bearbeitet von Albert Bauer und Reinhold Rau = Fontes ad historiam aevi Saxonici illustrandam textum denuo imprimendum curaverunt Adalbertus Bauer et Reinholdus Rau. 2., durchgesehene und berichtigte Auflage, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1977, 613 p.
  • Liudprandi Cremonensis Opera omnia cura et studio P. Chiesa, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis, 156), 1998, c + 234 p.
  • Liudprandus Cremonensis, Opera omnia curante CETEDOC, Universitas Catholica Lovaniensis Lovanii Novi, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Instrumenta lexicologica Latina. Series A: Formae, 105), 2001, 151 p. + 7 microfiches.
Recueils en traduction
  • The Works of Liudprand of Cremona: Antapodosis, Liber de rebus gestis Ottonis, Relatio de legatione Constantinopolitana. Translated for the first time into English with an introduction by F. A. Wright, New York, Dutton, 1930, [iii] + 287 p. [HT] [IA]
  • The Complete Works of Liudprand of Cremona, translated with an introduction and notes by Paolo Squatriti, Washington, The Catholic University of America Press (Medieval Texts in Translation), 2007, xi + 296 p.
  • Liudprand de Crémone, Œuvres. Présentation, traduction et commentaire par François Bougard, Paris, CNRS éditions (Sources d'histoire médiévale, 41), 2015, 645 p. + [8] p. de pl.
Généralités
  • Balard, Michel, « Temps et espace du voyage chez Liutprand de Crémone », Cahiers de recherches médiévales, 3, 1997, p. 51-56. DOI: 10.4000/crm.2456
  • Balzaretti, R., « Liutprand of Cremona's sense of humour », Humour, History and Politics in Late Antiquity and the Early Middle Ages, Cambridge, Cambridge University Press, 2002, p. 114-128.
  • Brakhman, Anastasia, Außenseiter und "Insider": Kommunikation und Historiographie im Umfeld des ottonischen Herrscherhofes, Husum, Matthiesen Verlag (Historische Studien, 509), 2016, 292 p.
  • Buc, P., « Italian hussies and German matrons. Liutprand of Cremona on dynastic legitimacy », Frühmittelalterliche Studien, 29, 1995, p. 207-225.
  • Chiesa, Paolo, « Per una storia del testo delle opere di Liutprando di Cremona nel medioevo », Filologia mediolatina, 2, 1995, p. 165-191.
  • Chiesa, Paolo, « Studenti di greco? Carlo Magno e Liutprando », Formas de acceso al saber de la antigüedad tardia y la alta edad media. La transmisión del conocimiento dentro y fuera de la escuela, Barcelona et Roma, Fédération internationale des instituts d'études médiévales, 2016, p. 259-279.
  • Colonna, Enza, Le poesie di Liutprando di Cremona: commento tra testo e contesto, Bari, Edipuglia (Scrinia, 10), 1996, 261 p.
  • Gahbler, Katharina, Zwischen Heilsgeschichte und politischer Propaganda. Darstellungsweisen und Darstellungsmuster von Sarazenen aus der Zeit Ottos I., Husum, Matthiesen Verlag (Historische Studien, 514), 2019, 414 p.
  • Koder, J., et Th. Weber, Liutprand von Cremona in Konstantinopel, Wien, Österreichische Akademie der Wissenschaften, 1980.
  • Koepke, Rud. Anast., De vita et scriptis Liudprandi episcopi Cremonensis commentatio historica. Cum appendice tabularum quibus chronologia paparum a Stephano V usque ad Ioannem XIII illustratur, Berolini, in libraria Jonae, 1842, iv + 204 p. [GB] [IA]
  • La Rocca, C., « Liutprando da Cremona e il paradigma femminile di dissoluzione dei Carolingi », Agire da donna. Modelli e pratiche di rappresentazione (secoli VI-X), Turnhout, Brepols, 2007, p. 291-307.
  • Leyser, C., « Episcopal office in the Italy of Liutprand of Cremona, c. 890-c. 970 », English Historical Review, 115, 2010, p. 795-817.
  • Leyser, K. J., « Ends and means in Liutprand of Cremona », Byzantinische Forschungen, 13, 1988, p. 131.
  • Schreiner, P., « Zur griechischen Schrift im hochmittelalterlichen Westen: der Kreis um Liudprand von Cremona », Römische historische Mitteilungen, 45, 2003, p. 305-317.
  • Sutherland, Jon N., Liudprand of Cremona, Bishop, Diplomat, Historian: Studies of the Man and his Age, Spoleto, Centro italiano di studi sull'alto medioevo (Biblioteca degli "Studi Medievali", 14), 1988, xv + 119 p.
  • Villa, C., « Antecedenti mediolatini. Liutprando e il riso della corte ottoniana », Passare il tempo. La letteratura del gioco dell'intrattenimento dal XII al XVI secolo, Roma, Salerno, 1993, t. 1, p. 51-66.
  1. Antapodosis seu rerum per Europam gestarum libri VI

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit:[Table des chapitres]
    In nomine patris et filii et spiritus sancti, incipit liber, antapodóseos ανταποδόσεως, retributionis, regum atque principum partis Europae…
    [Texte]
    Reverendo tociusque sanctitatis pleno, domno Recemundo, Liberritanae eclesiae episcopo, Liudprandus, Ticinensis eclesiae, suis non meritis, levites, salutem. Biennio ingenii parvitate petitionem tuam…
    Explicit:… Subridens itaquo imperator, paululum pudore commotus, ut ad se irem, capite innuit, palliumque magnum cum aureorum libra, quam libenter dedit, libentius accepi.
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Liudprandi episcopi Cremonensis Opera omnia. In usum scholarum ex Monumentis Germaniae historicis recusa. Editio altera recognovit Ernestus Dümmler, Hannover, Hahn (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum), 1877, xvii + 181 p. (ici p. 1-123) [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
    • Chiesa, Paolo, Liutprando di Cremona e il codice di Frisinga Clm 6388, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Autographa medii aevi, 1), 1994, 82 p. + XLII p. de pl.
      Étude avec fac-similé du ms. Clm 6388, considéré comme un autographe de L.
    • Liudprandi Cremonensis Opera omnia cura et studio P. Chiesa, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis, 156), 1998, c + 234 p.
    • Liudprandus Cremonensis, Opera omnia curante CETEDOC, Universitas Catholica Lovaniensis Lovanii Novi, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Instrumenta lexicologica Latina. Series A: Formae, 105), 2001, 151 p. + 7 microfiches.
    • La antapódosis o retribución de Liutprando de Cremona: edición revisada, estudio introductorio, versión castellana, notas e índices [por] Pablo A. Cavallero; con la colaboración de Héctor Francisco, Marcelo Rosende y Myrian Maciel, Madrid, Consejo superior de investigaciones científicas (Nueva Roma, 27), 2007, lxxii + 197 p.
    • Liutprando, Antapodosis, a cura di Paolo Chiesa, con una introduzione di Girolamo Arnaldi, Roma, Fondazione Lorenzo Valla; Milano, Mondadori (Scrittori greci e latini), 2015, cii + 568 p.
    Traductions modernes
    • en anglais:
      • The Works of Liudprand of Cremona: Antapodosis, Liber de rebus gestis Ottonis, Relatio de legatione Constantinopolitana. Translated for the first time into English with an introduction by F. A. Wright, New York, Dutton, 1930, [iii] + 287 p. [HT] [IA]
    • en espagnol:
      • Cavallero et al. 2007 (voir sous Éditions modernes)
    • en français:
      • Liudprand de Crémone, Œuvres. Présentation, traduction et commentaire par François Bougard, Paris, CNRS éditions (Sources d'histoire médiévale, 41), 2015, 645 p. + [8] p. de pl.
    • en italien:
      • Chiesa et Arnaldi (voir sous Éditions modernes)
    Études
    • Chiesa, Paolo, « Dalla storia alle storie. Procedure stilistiche e destinatari nell'Antapodosis di Liutprando », Fleur de clergie. Mélanges en l'honneur de Jean-Yves Tilliette, éd. Olivier Collet, Yasmina Foehr-Janssens, Jean-Claude Mühlethaler et Prunelle Deleville, Genève, Droz (Rayon histoire), 2019, p. 219-238.
      Compte rendu du recueil: Piero Andrea Martina, dans Studi francesi, 64:3, 2022, p. 632-634. DOI: 10.4000/studifrancesi.41908
    • Staubach, N., « Historia oder Satira? Zur literarischen Stellung der Antapodosis Liutprands von Cremona », Lateinische Kultur im X. Jahrhundert, Mittellateinisches Jahrbuch, 24-25, 1989-1990, p. 461-487.
  2. Homelia paschalis

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Liudprandi Cremonensis Opera omnia cura et studio P. Chiesa, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis, 156), 1998, c + 234 p.
    • Liudprandus Cremonensis, Opera omnia curante CETEDOC, Universitas Catholica Lovaniensis Lovanii Novi, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Instrumenta lexicologica Latina. Series A: Formae, 105), 2001, 151 p. + 7 microfiches.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  3. Historia Ottonis

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit:Regnantibus, immo saevientibus, in Italia, et ut verius fateamur tyrannidem exercentibus, Berengario atque Adalberto, Iohannes summus pontifex et universalis papa, cuius tunc aecclesia supradictorum Berengarii…
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Veterum scriptorum, qui Caesarum et imperatorum Germanicorum res per aliquot secula gestas, literis mandarunt, tomus vnus. Ex bibliotheca Justi Reuberi iureconsulti, Palatinatus consiliarij. Catalogus authorum, qui in hoc volumine comprehensi sunt, post praefationem positus est. Cum indice locupletissimo
      Francofurti, apud hæredes Andreæ Wecheli, 1584
      ARLIMA: EA3943
      Exemplaire en ligne: [GB: ex. 1, ex. 2] [IA: ex. 1, ex. 2]
    2. Veterum scriptorum, qui Caesarum et imperatorum Germanicorum res per aliquot secula gestas, literis mandarunt, tomus vnus. Ex bibliotheca Justi Reuberi iureconsulti, Palatinatus consiliarij. Catalogus authorum, qui in hoc volumine comprehensi sunt, post praefationem positus est. Cum indice locupletissimo
      Hanoviae, Typis Wechelianis, impensis Danielis ac Davidis Aubriorum, et Clementis Schleichii, 1619
      ARLIMA: EA3944
      Exemplaires en ligne: [GB] [IA]
    3. Veterum scriptorum, qui Caesarum et imperatorum Germanicorum res per aliquot saecula gestas litteris mandarunt, tomus unus, a Justo Reubero olim editus, nova hac editione diligenter recognitus, et luculentis accessionibus auctus, curante Georgio Christiano Ioannis
      Francofurti ad Moenum, Impensis viduae B. Ioan. Maximil. a Sande, 1726
      ARLIMA: EA3945
      Exemplaire en ligne: [GB: ex. 1, ex. 2] [IA: ex. 1, ex. 2]
    Éditions modernes
    • Liudprandi episcopi Cremonensis Opera omnia. In usum scholarum ex Monumentis Germaniae historicis recusa. Editio altera recognovit Ernestus Dümmler, Hannover, Hahn (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum), 1877, xvii + 181 p. (ici p. 124-136) [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
    • Liudprandi Cremonensis Opera omnia cura et studio P. Chiesa, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis, 156), 1998, c + 234 p.
    • Liudprandus Cremonensis, Opera omnia curante CETEDOC, Universitas Catholica Lovaniensis Lovanii Novi, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Instrumenta lexicologica Latina. Series A: Formae, 105), 2001, 151 p. + 7 microfiches.
    • Liutprando di Cremona, De Iohanne papa et Ottone imperatore: crimini, deposizione e morte di un pontefice maledetto, a cura di Paolo Chiesa, Firenze, Edizioni del Galluzzo (Per verba, 33), 2018, lxv + 126 p.
      Édition et traduction partielles.
    Traductions modernes
    • en anglais:
      • The Works of Liudprand of Cremona: Antapodosis, Liber de rebus gestis Ottonis, Relatio de legatione Constantinopolitana. Translated for the first time into English with an introduction by F. A. Wright, New York, Dutton, 1930, [iii] + 287 p. [HT] [IA]
    • en français:
      • Liudprand de Crémone, Œuvres. Présentation, traduction et commentaire par François Bougard, Paris, CNRS éditions (Sources d'histoire médiévale, 41), 2015, 645 p. + [8] p. de pl.
    • en italien:
      • Chiesa 2018 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  4. Relatio de legatione Constantinopolitana ad Nicephorum Phocam

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit:Ottones Romanorum invictissimos imperatores augustos, gloriosissimaraque Adelheidera imperatricem augustam, Liudprandus sanctae Cremonensis ecclesiae episcopus, semper valere, prosperari, triumphare anhelat, desiderat, optat.
    Quid causae fuerit, quod prius litteras…
    Explicit: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Liudprandi episcopi Cremonensis Opera omnia. In usum scholarum ex Monumentis Germaniae historicis recusa. Editio altera recognovit Ernestus Dümmler, Hannover, Hahn (Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum), 1877, xvii + 181 p. (ici p. 136-166) [GB] [IA: ex. 1, ex. 2]
    • Liutprando di Cremona, Italia e Oriente alle soglie dell’anno mille, éd. M. Oldoni et P. Ariatta, Novara, 1987.
    • Liutprand of Cremona, The Embassy to Constantinople and other writings, éd. J. J. Norwich, London, 1993.
    • Liudprandi Cremonensis Opera omnia cura et studio P. Chiesa, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Continuatio mediaevalis, 156), 1998, c + 234 p.
    • Liudprandus Cremonensis, Opera omnia curante CETEDOC, Universitas Catholica Lovaniensis Lovanii Novi, Turnhout, Brepols (Corpus christianorum. Instrumenta lexicologica Latina. Series A: Formae, 105), 2001, 151 p. + 7 microfiches.
    Traductions modernes
    • en anglais:
      • The Works of Liudprand of Cremona: Antapodosis, Liber de rebus gestis Ottonis, Relatio de legatione Constantinopolitana. Translated for the first time into English with an introduction by F. A. Wright, New York, Dutton, 1930, [iii] + 287 p. [HT] [IA]
    • en français:
      • Liutprand de Crémone, Ambassades à Byzance, traduit du latin par Joël Schnapp; présentation et annotation par Sandrine Lerou, Toulouse, Anacharsis, 2004, 101 p. — Réimpr.: 2005.
      • Liudprand de Crémone, Œuvres. Présentation, traduction et commentaire par François Bougard, Paris, CNRS éditions (Sources d'histoire médiévale, 41), 2015, 645 p. + [8] p. de pl.
      • Liutprand de Crémone, Ambassades à Byzance, traduit du latin par Joël Schnapp; présentation et annotation par Sandrine Lerou, Toulouse, Anacharsis (Griffe. Famagouste), 2021, 126 p.
    Études
    • Andrée, Alexander, « Of dogs and men: a note on Liudprand's greek (Rel. 1, 21-23) », Byzantine and Modern Greek Studies, 44, 2020, p. 319-323.
Répertoires bibliographiques
  • Das Digitale Repertorium "Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters", München, Bayerische Akademie der Wissenschaften. [www]
Permalien: https://arlima.net/no/3888


Voir aussi:
> Wikidata: Q317911
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 23 juillet 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter