logo arlima

Pierre de Blois

Petrus Blesensis | Peter of Blois

Biographie

Né vers 1135 — Mort vers 1203

Clerc, poète, théologien et diplomate français

Bibliographie

Recueils
  • Petri Blesensis Bathoniensis in Anglia archidiaconi Opera omnia ad fidem manuscriptorum codicum emendata, notis et variis monumentis illustrata. Editio nova in qua nonnulla ejusdem auctoris opuscula hactenus inedita, nunc primùm prodeunt. Praefixa est huic operi vita auctoris, ex ejus epistolis, et ex pluribus maximè Anglicis scriptoribus concinnata, éd. P. de Goussainville, Paris, 1667.
  • Petri Blesensis Bathoniensis archidiaconi Opera omnia nunc primum in Anglia ope codicum manuscriptorum editionum que optimarum. Edidit J. A. Giles, Oxonii, ?? (Patres ecclesiae Anglicanae, 25-28), 1847, 4 t. en 1 vol.
  • Migne, J.-P., éd., Patrologiae cursus completus, sive Biblioteca universalis, integra, uniformis, commodo, œconomica omnium s.s. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruerunt. Series Latina, Paris, Migne, 1844-1864, 221 t. (t. 207)
    Tome 207 [GB: ex. 1] [IA: ex. 1]
Généralités
  • Cantarella, Glauco Maria, La Sicilia e i Normanni: le fonti del mito, Bologna, Pàtron (Il mondo medievale. Sezioni di storia delle istituzioni della spiritualità e delle idee, 19), 1989, 197 p.
  • Franklin-Brown, Mary, « Les signatures de Pierre de Blois: rapport entre figures visuelles et acoustiques dans un recueil de poésies lyriques du XIIe siècles », Belles Lettres. Les figures de l'écrit au Moyen Âge = Figurationen des Schreibens im Mittelalter, éd. Martin Rohde, Marion Uhlig, Luca Barbieri et Pauline Quarroz, Wiesbaden, Reichert Verlag, 2019, p. 329-354.
  • Harf-Lancner, Laurence, « L'Enfer de la cour: la cour d'Henri II Plantagenêt et la Mesnie Hellequin (dans l'oeuvre de Jean de Salisbury, de Gautier Map, de Pierre de Blois et de Giraud de Barri) », L'État et les aristocraties: XIIe-XVIIe siècle, France, Angleterre, Écosse, Paris, Paris, Presses de l'École normale supérieure, 1989, p. 27-50.
  • Köhn, Rolf, Magister Peter von Blois (c. 1130-1211/12): eine Studie zur Bildungsgeschichte der Geistlichkeit in der höfischen Gesellschaft, Dissertation, Universität Konstanz, 1973.
  • Köhn, R., « Militia curialis. Die Kritik am geistlichen Hofdienst bei Peter von Blois und in der lateinischen Literatur des IX-XII Jahrhunderts », Soziale Ordnungen im Sellstverständnis des Mittelalters, éd. Albert Zimmermann, Berlin, et New York, de Gruyter (Miscellanea mediaevalia, 12), 1979, p. 227-257.
  • Köhn, R., « Pierre de Blois », Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique: doctrine et histoire, éd. M. Viller, F. Cavallera, J. de Guibert, Paris, Beauchesne, t. 12:1, 1984, col. 1510-1517.
  • Musumeci, A. M., « I poveri e la povertà nel pensiero e nell'opera di Pietro di Blois », Quaderni catanesi di studi classici e medievali, 1980, p. 325-371.
  • Southern, R. W., « Peter of Blois, a twelfth-century humanist? », Medieval Humanism and Other Studies, Oxford, Blackwell, 1970, p. 105-132.
  • Southern, R. W., « Peter of Blois and the Third Crusade », Middle English Studies Presented to Norman Davis in Honour of his Seventieth Birthday, éd. Douglas Gray et E. G. Stanley, Oxford, Clarendon press, 1985, p. 207-218.
  • Türk, Egbert, Nugae curialium: le règne d'Henri II Plantegenêt (1145-1189) et l'éthique politique, Genève, Droz; Paris, Minard (Hautes études médiévales et modernes, 28), 1977, xviii + 233 p.
  • Türk, Egbert, Pierre de Blois, ambitions et remords sous les Plantegenêts, Turnhout, Brepols (Témoins de notre histoire), 2006.
  • Tyl-Labory, Gillette, « Pierre de Blois », Dictionnaire des lettres françaises: le Moyen Âge, éd. Geneviève Hasenohr et Michel Zink, Paris, Fayard, 1992, p. 1162-1166.
    Réimpression:
    • Paris, Fayard (La Pochothèque), 1994
  1. Compendium in Job

    Titre: 
    Date:Vers 1175
    Dédicataire:Henri II Plantagenêt, roi d'Angleterre (1133-1189)
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions:L'hystore Job (français)
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    1. Bamberg, Staatsbibliothek, Msc. Patr. 109, f. 52-62 [⇛ Description]
    2. London, British Library, Cotton, Vespasian D. IX, f. 168r [⇛ Description]
    3. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reginensi latini, 53
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • L'hystore Job: an Old French verse adaptation of Compendium in Job by Peter of Blois, edited by Joseph Gildea, Liège, Vaillant-Carmanne; Villanova (Penn.), Saint Thomas Press, 1974-1979, 2 t.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Besserman, Lawrence L., The Legend of Job in the Middle Ages, Cambridge, et London, Harvard University Press, 1979, xii + 177 p.
      Compte rendu: J. J. Anderson, dans Medium Ævum, 50, 1981, p. 179-180.
    • Gildea, Joseph, « The manuscript tradition of the treatise on Job by Peter of Blois », The American Philosophical Society. Year Book, 1977, p. 312-313.
  2. Libellus de arte dictandi rhetorice

    Titre: 
    Date:Entre 1181 et 1185
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Camargo, M., « The Libellus de arte dictandi rhetorice attributed to Peter of Blois », Speculum, 59, 1984, p. 16-41.
    • Dalzell, A., « The Forma dictandi attributed to Albert of Morra and related texts », Mediaeval Studies, 39, 1977, p. 440-465.
    • Janson, Tore, Prose Rhythm in Medieval Latin from the 9th to the 13th century, Stockholm, Almqvist och Wiksell (Acta Universitatis Stockholmiensis. Studia latina Stockholmiensia, 20), 1975, 133 p.
  3. Passio Raginaldi principis Antiochiae

    Titre: 
    Date:1187-1188
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  4. Exhortatio ad eos qui nec accipiunt nec predicant crucem

    Titre: 
    Date:1187-1188
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  5. Dialogus inter regem Henricum secundum et abbatem Bonnevallis

    Titre: 
    Date:1188-1189
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Huygens, R. B. C., « Dialogus inter regem Henricum II et abbatem Bonevallis », Revue bénédictine, 68, 1958, p. 87-112.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  6. Conquestio de dilatione vie Ierosolimitane

    Titre: 
    Date:1188-1189
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  7. Vita sancti Guthlaci anachoretae et confessoris

    Titre: 
    Date:1196
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme:Prose
    Contenu: 
    Incipit:Reuerentissimo patri et domino, dompno Henrico abbati Croilandie, Petrus Blesensis Bathoniensis archidiaconus, salutem in eo sine quo non est salus. Quia gesta uirorum illustrium solet obscurare uetustas…
    Explicit:… quam promtus, quam efficax in necessitatibus afflictorum, et quam tempestiuus adiutor: prestante domino et saluatore domino nostro Iesu Christo, cui sit honor et gloria in secula seculorum. Amen.
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    1. Nova legenda Anglie
      London, Wynkyn de Worde, 27 février 1516 (1517 n. st.)
      ARLIMA: EA3088   USTC: 516204   ESTC: S107172
      Exemplaire en ligne: [IA]
    Éditions modernes
    • Nova Legenda Anglie: as Collected by John of Tynemouth, John Capgrave, and Others, and First Printed, with New Lives, by Wynkyn de Worde a. d. m d xui. Now re-edited with fresh material from MS. and printed sources by Carl Horstman, Oxford, Clarendon Press, 1901, 2 t. (ici t. 2, p. 698-719) [GB: t. 1, t. 2] [IA: t. 1, t. 2]
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  8. Vita Wilfridi

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • éd. Leland, Monasticon Anglic., 2e éd., t. 2, 1819, p. 133.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  9. De conversione sancti Pauli

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  10. De transfiguratione Domini

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  11. De confessione sacramentali

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire:Prélat anonyme
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  12. De poenitentia vel satisfactione a sacerdote injungenda

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  13. Contra perfidiam Judaeorum

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  14. De testimoniis fidei

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  15. De institutione episcopi

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire:Jean de Coutances, évêque de Worcester
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  16. Invectiva in depravatorum operum

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  17. De amicitia christiana et de dilectione Dei ac proximi

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire:Guillaume de Sainte-Mère-Église, évêque de Londres († 1224)
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Pierre de Blois, Un traité de l'amour au XIIe siècle, éd. M.-M. Davy, Paris, de Boccard, 1932, 604 p. + [3] f. de pl.
    Traductions modernes
    • en français:
      • Davy 1932 (voir sous Éditions modernes)
    Études
  18. Sermons

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre:Sermon
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  19. Poèmes lyriques

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • Dronke, Peter, « Peter of Blois and poetry at the court of Henry II », Mediaeval Studies, 38, 1976, p. 185-235.
    • The Oxford Poems of Hugh Primas and the Arundel Lyrics, edited from the Bodleian Library MS. Rawlinson G. 109 and Britsh Library MS. Arundel 384 by C. J. McDonough, Toronto, Pontifical Institute of Mediaeval Studies for the Centre for Medieval Studies (Toronto Medieval Latin Texts, 15), 1984, 133 p.
    • Poésie lyrique latine du Moyen Âge. Choix et présentation par Pascale Bourgain, Paris, Librairie générale française (Le livre de poche, 14908. Lettres gothiques), 2000, 352 p. [IA]
      Édition antérieure:
      • Poésie lyrique latine du Moyen Âge. Textes présentés et traduits par Pascale Bourgain, Paris, Bourgois (10-18, 2009. Série Bibliothèque médiévale), 1989, 363 p.
    • The Arundel Lyrics. The Poems of Hugh Primas, edited and translated by Christopher James McDonough, Cambridge et London, Harvard University Press (Dumbarton Oaks Medieval Library, 2), 2010, xlvii + 288 p.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
  20. Lettres

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    • The Later Letters of Peter of Blois, edited by Elizabeth Revell, Oxford, Oxford University Press (Auctores Britannici Medii Aevi, 13), 1993, xxxvii + 384 p.
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
    • Adams, Tracy, « "Make me chaste and continent, but not yet": A model for clerical masculinity? », Masculinities and Femininities in the Middle Ages and Renaissance, éd. Frederick Kiefer, Turnhout, Brepols (Arizona Studies in the Middle Ages and Renaissance, 23), 2009, p. 1-29. DOI du recueil: 10.1484/M.ASMAR-EB.6.09070802050003050209090704
      Compte rendu du recueil: Jamie Friedman, dans The Medieval Review, 11.04.12. [www]
    • Higonnet, E. Cardwell, « Spiritual ideas in the letters of Peter of Blois », Speculum, 50, 1975, p. 218-244.
    • Musumeci, A. M., « Le lettere CCXIX et CCXX di Pietro di Blois. Alcune riflessioni sulla "svolta" nei rapporti tra Chiesa gerarchica e movimento religioso », Quaderni catanesi di studi classici e medievali, 1984, p. 407-433.
    • Southern, R. W., « Some new letters of Peter of Blois », English Historical Review, 53, 1938, p. 412-424.
  21. De praestigiis fortunae (œuvre perdue)

    Titre: 
    Date: 
    Commanditaire: 
    Dédicataire: 
    Langue:Latin
    Genre: 
    Forme: 
    Contenu: 
    Incipit: 
    Explicit: 
    Commentaires: 
    Continuations: 
    Remaniements: 
    Traductions: 
    Voir aussi: 
    Manuscrits
    Éditions anciennes
    Éditions modernes
    Traductions modernes
    • en français:
    Études
Répertoires bibliographiques
  • Bossuat, Robert, Manuel bibliographique de la littérature française du Moyen Âge, Melun, Librairie d'Argences (Bibliothèque elzévirienne. Nouvelle série. Études et documents), 1951, xxxiv + 638 p. (ici p. 220, no 2379)
    Dictionnaires: DEAF Boss
  • Vielliard, Françoise, et Jacques Monfrin, Manuel bibliographique de la littérature française du Moyen Âge de Robert Bossuat. Troisième supplément (1960-1980), Paris, Centre national de la recherche scientifique, 1986-1991, 2 t., xii + 1136 p. (ici t. 2, p. 563, nos 5584-5589)
    Dictionnaires: DEAF Boss2
    Compte rendu: T. 1: Geneviève Hasenohr, dans Bibliothèque de l'École des chartes, 146:1, 1988, p. 194-195. [Pers]
Permalien: https://arlima.net/no/7791


Voir aussi:
> Wikidata: Q926670
> Jonas: intervenant/754
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Dernière mise à jour: 3 juillet 2023

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter