logo arlima

Friedrich II von Hohenstaufen

Biographie

Né le 26 décembre 1194 — Mort le 13 décembre 1250

Roi de Sicile et empereur

Bibliographie

Généralités
  1. De arte venandi cum avibus

    Titre: 
    Date:Entre 1244 et 1250
    Dédicataire:Son fils Manfred (1231–1266)
    Langue:Latin
    Genre:Traité de chasse
    Forme:Prose
    Contenu:Traité de fauconnerie divisé en six livres: 1. moeurs des oiseaux; 2. capture et dressage des oiseaux de proie; 3. différents types d'appâts et leur utilisation; 4. chasse à la grue à l'aide de faucons gerfauts; 5. chasse aux hérons à l'aide de "faucons sacrés" (gerfauts?); 6. chasse aux oiseaux aquatiques à l'aide de petites espèces de faucons
    Incipit: 
    Explicit: 
    Traductions: L'art de la chace des oisiaus (français)
    Le livre de l'instruction des oiseaulx de proye (français)
    Libro que fez Enrique Emperador d'Alemanha (portugais)
    Manuscrits
    1. Bologna, Biblioteca universitaria, Lat. 419 (717) (E)
    2. Nantes, Musée Thomas-Dobrée, 19, f. 15-220 [⇛ Description]
    3. Oxford, Bodleian Library, Digby, 152, f. 42r-54v, XIV
    4. Paris, Bibliothèque Mazarine, 3716 (B) [⇛ Description]
    5. Rennes, Bibliothèque municipale, 224, 404 f., XV (D)
    6. València, Universitàt de València, Biblioteca històrica, 402, 238 f., XV (C)
    7. Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Palatini latini, 1071, 111 f., 3/4 XIII (M)
    8. Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 10948, XVI (M1)
    Éditions anciennes
    1. Reliqua librorum Friderici II. imperatoris, De arte venandi cum avibus, cum Manfredi regis additionibus, ex membranis vetustis nunc primùm edita. Albertus Magnus De falconibus, asturibus, et accipitribus
      Augsburg, Ioannes Praetorius, 1596
      ARLIMA: EA1101   USTC: 690572
      Exemplaires en ligne: [BSB] [GB] [IA]
    2. Reliqua librorum Friderici II. imperatoris, De arte venandi cum avibus, cum Manfredi regis additionibus, ex membranis vetustis nunc primùm edita. Albertus Magnus De falconibus, asturibus, et accipitribus
      Augsburg, Ioannes Praetorius, 1601
      ARLIMA: EA1102
      Exemplaires en ligne: [GB] [IA]
    3. Reliqua librorum Friderici II. imperatoris De arte venandi cum avibus. Cum Manfredi regis additionibus. Ex membranaceo codice Camerarii primum edita August. Vindelic. 1596, nunc fideliter repetita et annotationibus iconibusque additis emendata aeque illustrata. Accedunt Alberti Magni capita de falconibus, asturibus et accipitribus, quibus annotationes addidit suas Io. Gottl. Schneider, Saxo. eloquent. et philolog. professor.
      Leipzig, impensis I. G. Mulleri heredum, 1788-1789
      ARLIMA: EA1103
      Exemplaire en ligne: [GB: t. 1, t. 2] [IA: t. 1, t. 2]
    Éditions modernes
    • Friderici Romanorum imperatoris secundi De arte venandi cum avibus, éd. C. A. Willemsen, Leipzig, 1942, 2 t.
    • The Art of Falconry being the De arte venandi cum avibus of Frederick II of Hohenstaufen, éd. et trad. ang. C. A. Wood et F. M. Fyfe, Stanford, Stanford University Press, 1943 [réimpr.: Boston, 1955].
    • Fredericus II, De arte venandi cum avibus, Ms. PAl. lat. 1071 Bibliotheca Apostolica Vaticana, Facsimile-Ausgabe mit Kommentar von C. A. Willemsen, Graz, 1969.
    • Das Falkenbuch Kaiser Friedrich II. Nach der Prachthandschrift der Vatikanischen Bibliothek. Einführung und Erläuterungen von C. A. Willemsen, Dortmund, ?? (Bibliophilen Taschenbücher, 152), 1980; réimpr.: 1987.
    • Das Falkenbuch Friedrichs II. Cod. Pal. lat. 1071 der Biblioteca Apostolica Vaticana. Kommentar von Dorothea Walz und Carl Arnold Willemsen, Graz, Akademische Druck- und Verlagsanstalt (Glanzlichter der Buchkunst, 9), 2000, 86 p. + 111 f.
      Compte rendu: Baudouin Van den Abeele, dans Scriptorium, 58:1, 2004, p. 34*. *
    • Federico II di Svevia, De arte venandi cum avibus. L'arte di cacciare con gli uccelli. Ed. e trad. italiana del ms. lat. 717 della Biblioteca univ. di Bologna collazionato con ms. Pal. lat. 1071 della Biblioteca apostolica vaticana, éd. et trad. ital. A. L. Trombetti Budriesi, Roma, Laterza (Fonti e studi, 10), 2000, cxl + 1294 p.
    Traductions modernes
    • en allemand:
      • Friederich des Zweyten Römischen Kaisers übrige Stücke der Bücher Von der Kunst zu Beitzen, Nebst den Zusätzen des Königs Manfredus aus der Handschrift heraus gegeben. Albertus Magnus Von den Falcken und Habichten. Uebersetzet von Johann Erhard Pacius, Diaconus und Rect. zu Gunzenhaußen, Onolzbach, Messerer, 1756, [16] f. + 528 p. + [11] f. [GB] [IA]
      • Des Hohenstaufen-Kaisers Friedrich II Bücher von der Natur der Vögel und der Falknerei mit den Zusätzen des Königs Manfred. Aus dem Lateinischen übersetzt und versehen mit Originalzeichnungen, sowie einem Wörterbuch der Falknereisprache von H. Schöpffer. Mit acht Tafeln und 40 Textabbildnungen, Berlin, Parey, 1896, xvi + 212 p. + 8 pl. [BSB]
      • Kaiser Friedrich der Zweite, Über die Kunst mit Vögeln zu jagen, trad. C. A. Willemsen, Frankfurt am Main, 1964, 2 t.
    • en anglais:
      • Wood et Fyfe 1943 et 1955 (voir sous Éditions modernes)
    • en français:
      • Frédéric II de Hohenstaufen, L'art de chasser avec les oiseaux. Traduction intégrale en français du traité de fauconnerie "De arte venandi cum avibus", trad. fr. Anne Paulus et Baudouin Van den Abeele, Nogent-le-Roi, Jacques Laget et Librairie des arts et métiers (Bibliotheca cynegetica, 1), 2000, 562 p.
        Compte rendu: Bryce Lyon, dans Le Moyen Âge, 111:3-4, 2005, p. 661-662. *
    Études
    • Alessio, G., « Note linguistiche sul De arte venandi cum avibus de Federico II », Archivio storico pugliese, 16, 1963, p. 84-149.
    • Boccassini, Daniela, Il volo della menta. Falconeria e Sofia nel mondo mediterraneo. Islam, Federico II, Dante, Ravenna, Longo Editore, 2003.
    • Fradejas Rueda, José Manuel, « La influencia del De arte venandi cum avibus de Federico II en el Libro de la caza de Juan Manuel », Los libros de caza, éd. José Manuel Fradejas Rueda, Tordesillas, Instituto de estudios de Iberoamérica y Portugal, Seminario de filología medieval, Universidad de Valladolid (Estudios y ediciones, 6), 2005, p. 41-54.
    • Gerhardt, Mia I., « Zoologie médiévale: préoccupations et procédés », Methoden in Wissenschaft und Kunst des Mittelalters, éd. Albert Zimmermann et Rudolf Hoffmann, Berlin, de Gruyter (Miscellanea Mediaevalia, 7), 1970, p. 231-248.
    • Haskins, Charles H., « The De arte venandi cum avibus of the emperor Frederick II », The English Historical Review, 36, 1921, p. 334-355. [jstor.org] [SPJ] [GB] [HT] [IA] DOI: 10.1093/ehr/XXXVI.CXLIII.334
    • Harting, James Edmund, Bibliotheca Accipitraria: A Catalogue of Books Ancient and Modern Relating to Falconry With Notes, Glossary and Vocabulary, London, Quaritch, 1891, xxviii + 289 p. (ici p. 100, no 201) [GB] [IA]
      Réimpression:
      • London, Holland Press, 1964
    • Haskins, Charles H., « Some early treatises on falconry », The Romanic Review, 13:1, 1922, p. 18-27. (ici p. 18-20) [Gallica] [GB] [HT] [IA]
    • Pichon, Jérôme, « Du traité de fauconnerie composé par l'empereur Frédéric II. De ses manuscrits, de ses éditions et traductions », Bulletin du bibliophile et du bibliothécaire, 16, 1864, p. 885-900. [GB] [HT] [IA: ex. 1, ex. 2]
    • Restori, A., « Peire de l'Astor. Recettes de fauconnerie », Revue des langues romanes, 39, 1896, p. 289-301. [www] [Gallica] [GB] [HT] [IA]
    • Tilander, Gunnar, et Françoise Fery-Hue, « Frédéric II de Hohenstaufen », Dictionnaire des lettres françaises: le Moyen Âge, éd. Geneviève Hasenohr et Michel Zink, Paris, Fayard, 1992, p. 473.
      Réimpression:
      • Paris, Fayard (La Pochothèque), 1994
    • Van den Abeele, Baudouin, La fauconnerie dans les lettres françaises du XIIe au XIVe siècle, Leuven, Leuven University Press (Medievalia Lovaniensia. Series I. Studia, 18), 1990, xxv + 348 p. + [14] pl. [GB]
      Dictionnaires: DEAF AbeeleFauc
    • Van den Abeele, Baudouin, « Il De arte venandi cum avibus e i trattati latini di falconeria », Federico II e le scienze, Pierre Toubert et Agostino Paravicini Bagliani, Palermo, Sellerio, 1994, p. 395-409.
    • Van den Abeele, Baudouin, « L'empereur et le philosophe. L'utilisation de la zoologie d'Aristote dans le De arte venandi cum avibus de Frédéric II de Hohenstaufen (1194–1250) », Archives internationales d'histoire des sciences, 49, 1999, p. 240-251.
    • Willemsen, C. A., Über die Kunst mit Vögeln zu jagen. Kommentar zur lateinischen und deutschen Ausgabe, Frankfurt-am-Main, 1970.
    • Zahlten, J., « Medizinische Vorstellungen im Falkenbuch Kaiser Friedrich II », Sudhoffs Archiv, 54, 1970, p. 49-103.
    • Zahlten, Johannes, « Kaiserliche Erziehungsvorstellungen. Friedrich II. und der ideale Falkner », Geistesleben im 13. Jahrhundert, éd. Jan A. Aertsen, Andreas Speer et Frank Hentschel, Berlin et New York, de Gruyter (Miscellanea Mediaevalia, 27), 2000, p. 499-512.
Répertoires bibliographiques
Permalien: https://arlima.net/no/1195


Voir aussi:
> Wikidata: Q130221
Creative Commons License
Cette notice est mise à disposition en vertu d'un contrat Creative Commons.
Rédaction: Laurent Brun
Compléments: Claire de Lalande et An Smets
Dernière mise à jour: 13 juillet 2018

Signaler une erreur ou une omission:

Courriel  Courriel

Mastodon    Facebook    Twitter